Hamza Yalçın
Burjuva eğitim sistemini tartıştığımız bir önceki yazımızda sosyalist eğitimin burjuva eğitimden sadece amaç olarak değil anlayış olarak da farklılaşması gerektiğini savunmuştuk. Bu yaklaşık mücadelede amaç-araç diyalektiğiyle ilgilidir.
Devrimci mücadelede amaçlar elbette çok önemlidir ve araçları büyük ölçüde etkilerler. Bununla birlikte araçların da amaçlar üzerinde çok önemli etkileri olmaktadır. Eğitimde insanı gerçek özneler olmaktan çıkaran, onları nesneleştiren eğitim metotlar sosyalizm yolundaki devrimci amaçlara uymazlar. Ezilenlerin kurtuluşu onların kendi eserleri olacaksa ve devrimci bilinç mücadelede tayin edici önemdeyse, ezilenlerin özgürleşmesine uygun eğitim metotları ve araçları geliştirmemiz gerekir.
İşte Demokrasi Okulu bu düşüncelerle başlatılmış, 15 yılı aşkın bir süredir devam eden eğitim, daha doğrusu, öğrenme etkinliklerinden birisidir.
Haftada bir toplanan Demokrasi Okulu çeşitli görüşlerden devrimci ve ilerici insanlar arasında alternatif bir iletişim geliştirmek düşüncesiyle başlatıldı ve süreklilik sağlanacak şekilde bugüne getirildi. Demokrasi Okulu’nun düşünce planında soldaki propaganda, polemik ve rekabet kültürüne karşı alternatif bir iletişim ve öğrenme kültürü geliştirilmek isteği bulunuyor.
Demokrasi Okulu
Sınıf mücadelesinin sorunlarını tartışan Demokrasi Okulu kendisini herhangi bir sosyalist grubun dünyasıyla sınırlamaz. Demokrasi Okulu’nda katılımcılar sadece dinleyici değil aynı zamanda söz sahibidirler. Tartışma konuları ve toplantıya başkanlık edecek olan kolaylaştırıcılar bir önceki toplantıya katılanlar tarafından ve toplantının bitiminde belirlenirler.
Kolaylaştırıcı, toplantının hazırlığı, duyurulması, disiplin içinde gerçekleştirilmesi ve bir sonraki toplantıya devredilmesinden sorumludur. Bu süreci Demokrasi Okulu’nun koordinasyonuyla birlikte çalışarak yürütür. Kolaylaştırıcı, görevi alır almaz konu hakkında süratle yoğunlaşarak bir giriş ve tartışma soruları hazırlamaya başlar. Bunu ne kadar hızlı yapabilirse hazırlık için o kadar çok süre yaratılmış olacaktır. Giriş ve sorular konunun dağılmasını önleyecek şekilde tartışmanın önünü açmaya, hem farklı görüşlerin ortaya çıkabilmesine hem de ortak sonuçlara varılmasına hizmet edecek şekilde hazırlanır.
Giriş ve sorular çeşitli görüşlerden sosyalistlerin ve demokratların katıldığı Demokrasi Okulu kolektifine sunulur ve orada kararlaştırıldıktan sonra sosyal medyadaki etkinlik sayfasına konulur. Etkinlik sayfası konuyu daha geniş kesimlere açmaya yardımcı olur. Kolaylaştırıcı, katılımcıların toplantıya araştırmalar ve tartışmalar yaparak gelmesi için çaba gösterir. Hazırlık hafta boyunca araştırarak, tartışarak ve görüşerek sürer.
Etkinlik sayfasında ilan edilen sorular toplantının girişinde katılımcılara sunulur ve onların da onayı sorulur. Katılımcılar soruları geliştirebilir, yeni sorular da ileri sürebilirler. Kolaylaştırıcının bir yandan toplantının düzenini göz önünde tutarken diğer yandan da önerilere açık olması beklenir. Ayrıca kolaylaştırıcı tartışma süresince, yukarıdaki esasları göz önünde bulundurarak, tartışmanın ilerletilebilmesi amacıyla yeni sorular da sorabilir.
Kendisini herhangi bir örgütün dünyasıyla sınırlandırmayan Demokrasi Okulu aynı zamanda örgüt propagandasına mesafeli olmaya önem verir. Tartışmaların polemik halini almamasına; farklı fikirlerin birbirlerini ateşlemesi, esinlendirmesi, düzeltmesi yoluyla ortak ve daha ileri fikirlere varılmasına önem verilir. En önemlisi, kararlaştırılan konu hakkında birbirimize karşı saygılı, alçakgönüllü, eleştirici ve dayanışmacı tutumla tartışabilmektir.
Propaganda ve polemikten kaçınılır. Propaganda bir görüşü veya yaklaşımı açıklamakla kalmayıp onu empoze etmeye çıkması ve dolayısıyla insanlardaki eleştirici düşünme yeteneğine zarar vermesi yönüyle sakınca yaratmaktadır. Galip gelmeyi amaçlayan polemik ise birlikte ve daha ileri ve eleştirici düşüncelere varmak yerine tarafları birbirine karşı kutuplaştırma eğilimi taşımasıyla sorunludur. Polemik dost olmayan güçlere karşı daha faydalı olabilir.
Toplantının kısır tartışmalardan, rekabetçilikten uzak samimi bir ortamda geçmesi sağlanır. Demokrasi Okulu toplantılardan önce ve sonra uzmanlara ve özellikle tecrübeli devrimcilere müracaat edilmesini teşvik eder. Tartışmaya konu hakkında özel bilgi sahibi insanların ve birikimli devrimcilerin özel konuşmacı olarak davet edilmesine de önem verilir. Aynı zamanda da katılımcıların salt izleyici duruma düşürülmemesi ve katılımcılara eşit söz hakkı verilmesi gözetilir. Katılımcıların konuşma süresi herkese konuşma olanağı sağlanmasına uygun olarak saptanır. Kadınlara, gençlere ve toplantıda az konuşmuş olanlara konuşma olanağı sağlanmasına önem verilir.
Kolaylaştırıcı, katılımcıların okuma, araştırma, birbirini saygıyla ve anlama çabasıyla dinleme, diyalog temelinde birlikte öğrenme alışkanlığının gelişmesi için çalışır. Varılan sonuçların, düşünce ve davranışın birliği gereği, davranışa yansıması gözetilir. Öğrenilenler kendimize, ilişkilerimize, topluma ve mücadeleye bakışımızı gözden geçirmemize yardım etmelidir. Öğrenilenler aynı zamanda doğrudan pratik mücadeleye hizmet etmelidir.
Konunun tartışılması tamamlandıktan sonra varılan sonuçlar özetlenir ve ardından katılımcılarla birlikte gelecek toplantının konusu ile başkanı (kolaylaştırıcısı, moderatörü) belirlenir. En son olarak ise toplantıyı özetleyen bir rapor yazılacaktır. Rapor, Demokrasi Okulu koordinatörlüğüne gönderilir. Toplantıyı dikkatle izleyen koordinatör raporun tartışmaları iyi yansıtmasına ve moderatörün kendisini ifade etmesine yardımcı olur. Raporlar Demokrasi Okulu sosyal medyasına sunulur.
Demokrasi Okulu koordinatörlerinden bütün bu süreçlerin “birlikte öğrenme” anlayışına uygun gerçekleşmesi için toplantının başkanına/başkanlarına (kolaylaştırıcı) yardımcı olması beklenir.
İşleyiş genelde böyledir.
Başlangıçta yazışma yoluyla yapılan toplantılar şimdi videolu toplantılara dönüştü. Sosyal medyada yayınlanan toplantılar daha çok sayıda insana ulaşma olanağı sağlıyor. Amaçlarımıza uygun yeni teknik araçlar yaratmamız gerekiyor.
Demokrasi Okulu’nda bugüne kadar çoğu güncel olmak üzere mücadelenin çeşitli sorunları ele alındı. Tartışmalarda öğrenci hareketinden, kadın hareketinden, işçi hareketinden, sosyalist örgütlerden insanlar; yazarlar, gazeteciler ve Avrupa solundan insanlar konuk ve tartışmacı olarak yer aldılar. Bu sayede dünyamız genişledi. Ortak sonuçlara varamadığımız tartışmaları başarısızlık görmedik. En azından birbirimizin nasıl düşündüğünü öğrenme olanağı bulduk ve konular hakkındaki duyarlılığımızı gelişti.
Demokrasi Okulu birlikte araştırma, gelişmeleri birlikte yorumlama olanağı sunmaktadır. Eşitler diyaloğu içinde birlikte araştırarak ve tartışarak, birlikte düşünerek eleştirici düşüncelere varmanın; aynı metotlarla birlikte davranmanın yolunu açacağına inanıyoruz. Demokrasi Okulu’nda birbirine değer veren ve “bir şeyler yapmak” isteyen alçak gönüllü insanlar buluşuyor. Demokrasi Okulu’nun da savunduğu devrimci anlayışa göre gerçek söz pratikle kopmaz bağlara sahip ve pratikle bütünleşecek olan sözdür. Öğrenmek; değişmek ve değiştirmek içindir. Bu da Demokrasi Okulu’nda buluşan insanların sözlerine özel değer katmaktadır.
Faaliyetin 15 yılı aşkın bir süre boyunca kesintisiz yürütülmesi bir başarıdır. Ancak Demokrasi Okulu’nun kendi hedeflerine başarıyla yürüdüğünü ileri sürmek abartı olacaktır. Mesela tartışmalarda yer yer kırıcı ve üzücü olaylar bile yaşandı. Gene de tartışmalarda karşılaşılan tersliklerin aşılmasında çok zorlanmadık. En çok, tartışmalara etkili hazırlanmakta ve tartışmaların pratikle bağını kurabilmekte zorlanıyoruz. Bu her şeyden önce bir ekip sorunudur.
Demokrasi Okulu’nun gelişmesi aynı zamanda onun solda devrimci yenilenme doğrultusundaki çeşitli çabalarla buluşmasıyla mümkündür. Sosyalist hareketin bu alandaki birikimi ve çabaları önemlidir. Siyasi hareketlerde örgütlü olan ve olmayan sosyalistler ve demokratik muhalefetin aktörleriyle bağlar kurabilmek de bir o kadar önemlidir. Muhakkak ki başaracağız.
