Haber: Ömer Şan-Ankara
Çay üreticileri, Ziraat Odası ile siyasilerden TBMM’ye sunulan Çay Kanunu’na tepki.
Uzun zamandır beklenen ve bölgedeki çay sektörü bileşenlerinin ortak metin oluşturması yönünde beklentileri olan Çay Kanunu taslağı TBMM’ye sunuldu.
Taslakta yer alan vurgu ve ifadeler konusunda endişelerini dile getiren siyasiler ve çayla ilgili sivil toplum örgütleri, taslağın üretici ve Türk çaycılığı için tehlikeli olabilecek vurgular içerdiğini kaydettiler.
Çay Üreticileri Meclisi oluşumu yürütmesi, taslağın TBMM’de görüşülmesini, ‘Çayda sömürünün kanunlaşması olarak değerlendirilerek şu ifadelere yer verdi:
Üreticilerin kölelik yasası
“Rize Milletvekili Hayati Yazıcı; yaş çay fiyatını Çay Konseyi’nin belirleyeceği, çayda sözleşmeli tarımı uygulayacakları bir kanunun sonuna geldiklerini belirten bir açıklama yaptı. Yaptığı açıklamayla bölgemizde nasıl bir halk düşmanı politikanın hazırlığı içerisinde olduklarını aktardı. Hazırlanan Çay Yasa Tasarısı adeta çay üreticilerinin kölelik yasasıdır. Çay tarımının geleceğini bitirecek, çay üreticilerinin kendi topraklarında köle olacağı, kaderimizin bir kaç iş insanının insafına terk edileceği bu tasarı yok hükmündedir.”
Rize Ziraat Odası tepkili
Ulusal Çay Konseyinde 6 sanayi temsilcisi,1 bakanlık ve 2 de üretici temsilcisi olduğunu kaydeden Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, ise şöyle konuştu:
“Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan Çay Kanunu teklifini incelediğimizde maalesef üreticiyi korumayacağı kanaatine varmaktayız. Yaş çay alım taban fiyatı içermeyen ve yaş çay alım fiyatını belirleme görevini Ulusal Çay Konseyine veren Çay Kanun teklifi, yaş çay üreticisini özel sektöre teslim edecektir. Yaş çay üreticisi, özel sektörün insafına bırakılmamalıdır. Yaş çay alımında taban fiyat olmayışı önceki yıllarda olduğu gibi özel sektörün düşük fiyatlardan çay almasına ve üreticinin emeğinin yok olmasına neden olmaktadır. Çay Kanununu bu şekliyle kabul etmek, yaş çay üreticisini mağdur edeceği açıktır. Çay kanun maddelerinin tekrar gözden geçirilmesini ve iyileştirmelerin yapılmasını ilgililerden arz ederiz.”
‘Üreticinin Olmadığı Kanunu Kabul Edemeyiz!’
CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz, TBMM’ye sunulan Çay Kanun Tasarısını bu haliyle kabul etmemelerinin mümkün olmadığını söyleyerek şunları kaydetti:
“Daha önce de açıkladığımız gibi çayda taban fiyat uygulamasını içermeyecek, ÇAYKUR’u yok sayacak, üreticiyi özel sektöre mahkûm edecek tüm çay kanunu tasarılarına karşıyız ve bu tür tasarılara karşı 12 yıl önce nasıl karşı çıktıysak bugünde aynı şekilde karşı çıkacağız.
‘Orta oyunu’
ÇAYKUR’u devreden çıkaracaksınız, devleti devreden çıkaracaksınız, üreticiyi ve çay sektörünü tamamen özel sektöre teslim edeceksiniz… Bir süre sonra da ‘sermayesi borsada işlem gören’ firmaların el değiştireceği ve tamamen yabancılara terk edilen bir çay tarımı ve çay sektörü olacak. İlk açıklamalardan çıkaracağımız sonuç bu. Bu bir orta oyunu!”
‘Ahlaksız teklif!’
TBMM)’ye sunulan Çay Kanunu Teklifini, ‘ahlaksız teklif’ olarak değerlendiren CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, “Bu teklif, ÇAYKUR’un tamamen devre dışı bırakılmasını öngörmektedir. Oysa ÇAYKUR, sıradan bir KİT değildir. Doğu Karadeniz Bölgesi insanını toprağında tutan, büyük şehirlerin varoşlarında sürünmesini önleyen bir sosyal devlet aracıdır aynı zamanda. Teklifte, Cumhuriyetle birlikte sosyal devletin vücut bulmuş hali olarak ortaya çıkan çay tarımını bugüne taşıyan ÇAYKUR’dan hiç söz edilmemekte, Türkiye’ye dünyanın 100 yıl gerisinden gelen Sri Lanka modeli reva görülmektedir. Sri Lanka modeli, bir sömürü ve kölelik modelidir; toprak da üzerinde boğaz tokluğuna çalışan insanlar da uluslararası şirketlerin malıdır. Bu teklif Karadeniz insanına hakarettir” dedi.
‘Kuzuyu Kurda Teslim Etmek!’
Çay Kanunu Taslağına en sert tepkilerden birini ise Cumhur İttifakı ortaklarından Büyük Birlik Partisi (BBP) Rize Merkez İlçe Başkanı Abdulkadir Usta gösterdi.
Açıklamasında, “Üzüldük ve şaşırdık, açıkçası bu kadarını da beklemiyorduk” diyen Usta, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Üreticinin en önemli beklentisi taban fiyat yokken, ÇAYKUR koruma altına alınmazken, kaçak çaya önlem alınmazken beyefendiler, yeşil altın yaprağımızın kaderini özel sektörün Çay Konseyine bırakıyorlar. ÇAYKUR’u özel sektörün eline bırakıyorlar. Rize’mize, çay üreticimize ve ÇAYKUR ‘a yapılacak en büyük yanlıştır. Ulusal Çay Konseyi ne işe yaramış? Ne icraat yapmış? Ne faydası olmuş? Başkanı ilk önce onu bir açıklasın. Vatandaşın çayı, taban fiyatın yüzde 40 altında alınırken, kaçak çay kamyonları yan yatarken, gübre yüzde 400 artarken, destekleme yedi yıldır rekor kırarken, ÇAYKUR milyon TL zarar açıklarken, neredeydi bu Çay Konseyi? Hiçbir fonksiyonu olmayan bu kuruma hiçbir hak ve yetki verilmemeli. Bu yapılan kuzuyu kurda teslim etmektir.”
