İsveç kilisesinin Cadı Avı dönemindeki hatalarıyla yüzleşme çabaları yeniden gündeme geldi. Bazı kilise çevreleri Sami halkına yapılan zulümle yüzleşmenin benzerini kadınlarla da yapmak istiyor. Sami halkı, 1900’lü yılların ilk yarısının büyük kısmı dahil, uzun yıllar ırk ayrımına tabi tutulmuş ve zorla asimile edilmişti.
İsveç tarihinde 16’ncı yüzyılda (1668-1674) Cadı Avı ismi verilen çok karanlık bir dönem geçiyor. Söz konusu dönemde aykırı görülen ve özellikle kolay hedef durumundaki güçsüz kişilerin şeytanla yatıp kalktıkları ve büyü yaptıkları iddia ediliyor. Aleyhte tanıklık eden çıkarsa bu insanlar mahzenlerde hapsediliyorlar. Sonra genellikle yüksek bir yere götürüyorlar. Orada başları kesiliyor ve yakılarak öldürülüyorlar. Bu olay çoğu kız olmak üzere çocukların ve hatta bazı erkeklerin de başına gelebiliyor. Söz konusu dönemde 300 insanın bu nedenle ölüme mahkum edildiği biliniyor.
Sisela Lindblom adlı bir İsveçli rejisör ve yazarın bu yıl yayınlanan “BRİNN!”-YAKIN! isimli romanı bu süreci muhbirlerin anlatımlarına dayanarak veriyor.
Cadı avı döneminin, İsveç halkının düşünme ve davranış normlarında büyük izler bıraktığı düşünülüyor. Astrid Lindgren adlı ünlü İsveçli yazarın yarattığı Pippi Långstrump adlı aykırı davranışlı kız kahraman İsveç’in Cadı Avı adlı dönemle hesaplaşma adımlarından birisi olarak görülebilir. Hatırlanacağı gibi Pippi Långstrump adlı dünyaca ünlü dizi, çocukları devlete karşı gelmeye sevk ettiği gerekçesiyle 12 Eylül askeri rejimi döneminde TV yayınından kaldırılmıştı.
Samilerle barışma çabası hakkında biraz bilgi verelim. Geçtiğimiz yıllarda İsveç’te kilisenin Sami halkıyla yüzleşme çabası gündeme gelmişti. Kilise 1800’lü yıllarda ve özellikle 1900’lü yılların ilk 30 yılında Sami halkına yaptığı dinsel ve ırkçı baskıları itiraf eden Beyaz Kitap adlı eseri yayınlamıştı (Kasım 2016).
Samilerin anlatımına göre, Sami çocuklar daha 1600’lü yıllardan itibaren özellikle 1900’lü yıllarda hem ırk ayrımcılığına tabi tutuldu hem de kitlesel olarak zorla asimile edildiler.
Şimdi Kilise’nin bir beyaz kitap da Cadı Avı hakkında yayınlaması önerilirken kimi kilise yetkilileri de buna artık gerek kalmadığını belirtiyor.
İsveç-Odak
