Rusya desteğindeki Suriye Ordusu İdlib’i kurtarmak için saldırıya hazırlanırken Erdoğan ile ABD, Fransa, İsrail yönetimleri Suriye’nin dinci çeteler üzerinde zaferi ona pahalıya mal etmenin yolunu arıyorlardı. ABD müttefikleri “Esad kimyasal kullanırsa onu vuracağız”, açıklaması yaptılar. Rusya yönetimi bu açıklamaların arkasında provakasyon yaratma çabaları olduğuna işaret etti ve kimyasal saldırı tezgahı konusunda dünyayı uyardı.
Erdoğan hükümeti Suriye’deki çetelerin askeri operasyon ile ezilmesi tehlikesi karşısında çok tedirgindi. Askeri operasyon hem dinciliğe yeni bir darbe olacak hem de Türkiye’ye yeni bir kitlesel göç tehlikesi yaratacaktır. Ayrıca askeri operasyon şadece El Nusra çetelerinin değil Erdoğan’ın Afrin’i ve başka yeteri işgal ederken kullandığı ÖSO çetelerinin de imha edilmesi riski taşıyordu.
Erdoğan’ın itirazları karşısında Putin yönetimi çözüm olarak Erdoğan ile görüştü ve bu görüşme sonucunda Erdoğan yönetimine İdlib’de çeteler sorununu halletmesi için 1 ay süre verildi. İdlib’de 50 binin üstünde dinci çetenin bulunduğu tahmin ediliyor ve önemli bir kısmı Çin, Rusya ve Orta Asya ülkelerinden gelen bu çetelerin şimdi ne olacağı tartışılıyor: Çeteler Erdoğan’ın Suriye’deki ordusu tarafından mı saf dışı edilecek? Çetelere Rusya ve Suriye hükümeti ile birlikte tuzak kurularak imha mı edilecekler? Yani Erdoğan onları harcayacak mı? Çeteler Türkiye’ye mi alınacaklar?
Çeteler Türkiye’ye alınırsa onlarla Erdoğan bile anlaşamaz. Ayrıca o durumda küçük de olsa bir kısmının Avrupa’ya gideceği kesindir. Ne var ki çeteleri uzun dönem rejim muhalifi ve hatta özgürlük savaşçısı kabul etmiş olan AB ülkeleri kendi ülkesine hiç istemiyor. AB devletleri Avrupa’dan Suriye’ye giden cihatçıların da geri dönmesini istemiyor. Dinci çetelerin arkalarında en çok durmuş olan Suudi Arabistan, İsrail ve ve ABD onları zaten almıyor.
Çetelere silah yardımı yapmış olduğunu itiraf eden İsrail yönetimi onlara destek olmak için sık sık Suriye’yi vuruyor. Erdoğan büküne kadar Suriye’ye yapılan saldırılardan heyecanlanmıştı. İsrail bu sefer de Suriye’yi vurdu. Hatta aynı zamanda askeri bir tertip yaratarak Suriye hava savunma sisteminin Rusya uçağını vurmasını sağladı. Ancak iktisadi zorluklar içindeki Erdoğan’ın bu kez Suriye’nin vurulmasından ve Rusya uçağının düşürülmesinden heyecanlanmadığı ve Rusya ille anlaşmaya bağlı kalmayı tercih edeceği görülüyor.
İdlib’deki çetelere Büyük Ortadoğu diye tarif edilen coğrafyada başka bir yer gösterilmeyecekse bu sorun nasıl halledilecek? İdlib’deki sorun Türkiye’nin yakın geleceği üzerinde önemli etki yaratabilir.
Odak Dergisi
