İngiliz gazetesi The Guardian, 21. yüzyılın en iyi 100 kitabını seçti. Listenin başında Hilary Mantel’ın Kurtlar Hanedanı kitabı yer aldı. İşte Guardian’a göre bu yüzyılın en iyi 100 kitabı:
1. Kurtlar Hanedanı-Hilary Mantel
Tudor Hanedanlığının müsrif ve şehvet düşkünü kralı VIII. Henry, evli olmasına rağmen Anne Boleyn’le evlenebilmek için her türlü yola başvuruyor. Bu evliliğe sadece Papa ve kilise çevresi değil; Tanrı’ya aşırı bağlı Thomas Moore da karşı çıkıyor. Hanedanlıktan yükselen iktidar, para ve şöhret tutkusu bütün İngiltere’yi sarmışken soylu olmayan bir demircinin oğlu, doğum tarihi belirsiz bir adam çıkıp önce kardinalin sağ kolu, ardından kralın danışmanı oluyor. Thomas Cromwell, sadık ve güvenilir olmasının yanında halktan ve kabadayı olan bu adam, gölgede kalan muğlak tarihi kendisinin de yer alıp yükseldiği sahnede ana hatlarıyla çiziyor. Ruhban sınıfına savaş açıp aristokrasinin gücünü azaltmaya çalışan bir politikacıya dönüşen Cromwell’in portresi, monarşinin müphem ilişkilerle dolup taşan tarihiyle birlikte yazılıyor.
“Son diye bir şey yoktur, her şey sadece başlangıçtan ibarettir,” diyen Mantel yazmaya, yazdıkları da tarihe heyecan katmaya devam ediyor. Çünkü “insan insanın kurdudur.”
2. Gilead-Marilynne Robinson
3. İkinci El Zaman Kızıl İnsanın Sonu-Svetlana Aleksiyeviç
Sovyetler Birliği’nin dağılışı ve yeni bir Rusya’nın ortaya çıkışı üzerine senfonik bir sözlü tarih çalışması olan İkinci El Zaman’da Aleksiyeviç, komünizmin çöküşünün kroniğini çıkartıyor. Rusya’nın sıradan insanları geçirdikleri son otuz yılı anlatarak bizlere Sovyetler Birliği’nin çöküş döneminde ve çöküşün ardından ortaya çıkan yeni Rusya’da yaşamanın nasıl bir tecrübe olduğunu gösteriyorlar. 1991-2012 dönemini kapsayan söyleşiler aracılığıyla, Aleksiyeviç bizleri propagandanın ve uydurma medya anlatımlarının ötesine taşıyor. Bunu yaparak da hem Rusya’nın hem de baskıya, teröre, açlığa, katliamlara dair, fakat aynı zamanda ülkelerinden duydukları gurura, gelecek umutlarına ve herkesin bir ütopya yaratmak için omuz omuza çalışıp mücadele verdiği inancına dair anılarını hâlâ taşıyan Rusların panoramik bir portresini çiziyor. Sonuç olarak da, bir zamanlar dünyanın üçte birini egemenliği altına alacak kadar güçlü bir fikrin ardından o topraklarda yaşamanın ayrıntılı bir dökümü çıkıyor karşımıza.
4. Beni Asla Bırakma-Kazuo Ishiguro
Yatılı okul Hailsham’ın öğrencileri, bahçe duvarının arkasındaki karanlık ormandan çok korkarlar. Hafta sonları veya tatillerde evlerine gitmez., Hailsham’dan önceki yaşamlarını hatırlamazlar. Dış dünyayla bağlantıları yoktur. Öğretmenler değil, gözetmenler tarafından eğitilirler. Spor ve sanata büyük önem veren gözetmenler, Hailsham öğrencilerine sürekli özel olduklarını hatırlatır ve bedenlerine çok iyi bakmaları gerektiğini tekrarlar.
5. Austerlitz-W. G. Sebald
6. Kehribar Dürbün: Altın Pusula -Philip Pullman
7. Dünyayla Benim Aramda-Ta-Nehisi Coates
Bir Babadan Oğula Bilgelik Dolu, Sevgi Dolu, Gözyaşı Dolu Bir Mektup.”Bilmeni istediğim şey şu: Amerika’da siyahi bedeni imha etmek gelenekseldir -mirastır. İnsanın ülkesinin özündeki ‘aşağı’ olduğunu anlaması gerçekten korkunç bir şey. Sen ve ben, oğlum, o ‘aşağı’yız. Bu 1776’da doğruydu. Bugün de doğru. Sen olmazsan onlar olamaz ve seni kırma hakkı olmazsa dağdan düşmek, tanrısallıklarını kaybetmek ve Amerikan Rüyası’ndan çıkmak zorundadırlar. Ve bu durumda şehir dışındaki yerleşim yerlerini insan kemikleri dışında bir şeyin üzerine nasıl inşa edeceklerini, hapishanelerini insan ağılları yerine başka bir şeye nasıl çevireceklerini, yamyamlıktan bağımsız bir demokrasiyi nasıl kuracaklarını bulmak zorundadırlar..
8. Autumn-Ali Smith
9. Bulut Atlası-David Mitchell
10. Half of a Yellow Sun-Chimamanda Ngozi Adichie
11. Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım-Elena Ferrante
12. The Plot Against America-Philip Roth
13. Nickel and Dimed-Barbara Ehrenreich
14. Ustaparmak-Sarah Waters
1862 yılı, Londra’nın kirli ara sokakları…
Susan, doğduğundan beri yankesicilerin, kendi deyimleriyle ‘ustaparmakların’ evinde büyümekte.
Bir gün evin kapısını usta bir dolandırıcı olarak bilinen Beyefendi çalar. Büyük vurgun planına Susan’ı dahil eder ve ilk defa bu evden uzaklaşmasına neden olur. Susan’ın görevi oldukça zordur: Karanlık bir malikanede büyüyen zengin bir kızı, sonrasında parasına konmak için Beyefendi ile evliliğe ikna etmek zorundadır.
Peki ya Susan’la kızın arasında bir sevgi gelişirse ve bu vurgun planı pek de göründüğü gibi değilse?
Orange ve Man Booker ödülleri finalisti Sarah Waters’tan muhteşem bir roman: Ustaparmak. 2016 yılında Park Chan-wook’un The Handmaiden adıyla sinemaya uyarladığı roman, Cannes’da övgüyle karşılandı.
15. Altıncı Yok Oluş-Altıncı Yok Oluş
16. Düzeltmeler-Jonathan Franzen
17. Yol-Cormac McCarthy
18. Şok Doktrini -Naomi Klein
19. Süper İyi Günler ya da Christopher Boone’un Sıradışı Hayatı-Mark Haddon
20. Life After Life-Kate Atkinson
21. Hayvanlardan Tanrılara – Sapiens-Yuval Noah Harari
22. Aralığın Onu-George Saunders
Yaşayan en büyük yazarlardan biri olarak gösterilen 2014 Folio Ödülü sahibi George Saunders’ın şimdiye kadarki en alaycı, komik ve en rahatsız edici öykü derlemesi olan Aralığın Onu, sıradan insanın deneyimine odaklanarak kişisel başarısızlıkların, düş kırıklıklarının, tereddütlerin, baskının ve umutla beslenen sınıfsal kaygıların insanı nasıl bir saplantılar labirentine soktuğunu gösteriyor.
Aralığın Onu, Amerikan toplumunu ve aile yapısını anlatırken aslında evrensel bir biçimde insana dair olan karanlık tarafı bulup yakalıyor. Ama bir yandan da insana özgü naifliği ve incinmişliğimizi yüceltiyor. Saunders, her birimizin hayatında en az bir kere yaşadığı “kahramanca fiyasko”larımızı, çocukluk travmalarımızı, ustaca kurguladığı öyküleriyle anlatıyor.
The New Yorker tarafından “En İyi Yazarlar” arasında gösterilen George Saunders,Times dergisi tarafından da “Dünyadaki en etkili 100 kişi” listesine seçilmiştir.
David Foster Wallace, Zadie Smith, Junot Diaz gibi yazarların hayran olduğu Saunders, nefis bir çağdaş edebiyat örneği olan Aralığın Onu ile insanın zihninde kesinlikle yer edecek sarsıcı bir görsel imgeler silsilesi vadediyor.
23. Depresyon Atlası-Andrew Solomon
24. İt Kopuk Takımı -Jennifer Egan
25. Normal People-Sally Rooney
26. Yirmi Birinci Yüzyılda Kapital-Thomas Piketty
27. Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik-Alice Munro
28. Rapture-Carol Ann Duffy
29. Kavgam-Karl Ove Knausgaard
30. Yeraltı Demiryolu -Colson Whitehead
Amerikan edebiyatının en yeni yıldızı Colson Whitehead’den, yayımlanır yayımlanmaz çağdaş klasikler arasında anılan cesur ve sarsıcı bir roman: Yeraltı Demiryolu. Whitehead, Amerika’nın adeta bağırsaklarını deştiği bu romanında “rüya” ülkesinin geçmişine uzanıyor ve okurunu uzun zaman terk etmeyecek ilham verici bir mücadele öyküsü anlatıyor. Dünyada bir başına kalmış bir kadının, Cora’nın dünyaya kafa tutma öyküsü bu; öldürmeyip güçlendiren darbelerin, birer nişan gibi taşınan yara izlerinin ve zamanı gelince ya ödenen ya da ödetilen bedellerin öyküsü. Öyle bir öykü ki, çağın karanlığında pırıl pırıl parlıyor ve dört bir yanı saran kötülüğün bataklığında kaybolan ruhlara kuzey yıldızı misali yön gösteriyor.
Eleştirmenlerden tam not alan, çoksatarlar listelerinde aylar boyunca bir numarada kalan ve ödüllere doymayan Yeraltı Demiryolu, Sefiller’den Sevilen’e uzanan bir yelpazede yer alan engin çağrışımlarıyla son yılların en önemli ve en çok ses getiren kitaplarından biri.
31. Argonautlar-Maggie Nelson
32. Tüm Hastalıkların Şahı-Siddhartha Mukherjee
33. Cenaze Evi Şenlik Evi-Alison Bechdel
34. Çerçeve-RachelCusk
35. Kehribar Gözlü Tavşan-Edmund de Waal
36. Experience-Martin Amis
37. Yeşil Yol-Anne Enright
Yeşil Yol, İrlandalı Madigan ailesinin birbirinden çok farklı kişiliklere sahip dört çocuğunun hikâyesini anlatıyor. Çocuklar birbirlerinden ne kadar farklı olsalar da anneleri aynı kişidir: Rosaleen. İletişim kurması ve idare etmesi zor bir kadın olan Rosaleen aslında çocuklarının bağlarının zayıf ve kopuk olmasının da esas sebebidir. Dünyanın dört bir tarafına dağılmış aile bireylerinin hayatlarından kesitler vererek ve karakterleri tek tek tanıtarak ilerleyen hikâye başladığı yerde, Dublin’deki eski aile evlerinde biter.
38. The Line of Beauty-Alan Hollinghurst
39. İnci Gibi Dişler-White Teeth
40. O Yılın Büyüsü-Joan Didion
41. Kefaret-Ian McEwan
42. Moneyball-Michael Lewis
43. Citizen An American Lyric-Claudia Rankine
44. Karanlıktaki Umut-Rebecca Solnit
Yazar ve aktivist Rebecca Solnit’ten çağın karanlığında sağ kalmaya dair bir rehber, ahir zamanlar için bir klasik: Karanlıktaki Umut. Solnit, yakın geçmişin toplumsal dokusuna ve bu dokuda filizlenen, dünyanın dört bir yanındaki başkaldırı hareketlerine odaklandığı bu kitapta algının tuzaklarına eğiliyor, umuttan yola çıkarak harekete, hareketten dönüşüme uzanıyor. 2000’lerin belirleyici önem taşıyan toplumsal olaylarına geniş bir bakış atan Solnit, açıklara doğru kürek çeken birinin geriye bakması gibi geçmişe bakıyor; şirketlerin, devletlerin ya da toplumsal sistemlerin ağırlığı altında ezildiğini hissedenler için alternatif bir tarihçe çıkarıyor. Yapıp ettiklerimizin, hatta düşündüklerimizin bile olayların geniş akışında önemli olduğunu ve gücün, gerçek gücün çoğu zaman kıyıda köşede kalan bir yerden geldiğini gösteren bir tarihçe bu; yere daha sağlam basmamızı, zemini ve kendi izlerimizi tanımamızı sağlayan bir konum ve durum özeti. Direniş ve devrimin, dönüşüm ve değişimin, büyük toplumsal olayların kalbindeki bireylerin ve onları harekete geçiren gücün hikâyesini anlatan Karanlıktaki Umut, kavramların içinin boşaldığı, erdemlerin hiçe sayıldığı bir çağda bireye ve bireyin potansiyeline adanmış, gerçeklere dayalı ve gerçeklerle beslenen bir metin.
45. Hayat Düzeyleri-Julian Barnes
46. Human Chain- Seamus Heaney
47. Persepolis-Marjane Satrapi
İran’daki devrimin ülkeye ve insanlarına yaşattıkları, küçük bir kızın yetişkinliğe giden yolda deneyimledikleriyle iç içe geçiyor. Persepolis, Marjane Satrapi’nin kaleminden hem bir dönemi anlatan hem de zamanın çok ötesine giden bir çizgi roman.
Şah rejiminin düşürülmesi, İslam Devrimi’nin zaferi ve İran-Irak savaşının yıkıcı etkileri altında yaşama tutunmaya çalışan bir halk resmediliyor Persepolis’te. Siyasi baskının, radikal dinciliğin ve savaşın nelere mal olabileceği, sevincin ve gözyaşının birbirine karıştığı hikâyelerle anlatılıyor.
Dünya çapında yankı uyandıran, animasyon filme uyarlanan ve pek çok ödüle layık görülen Persepolis, karanlığa karşı birlik olmanın önemini anlamamızı sağlıyor. Ve hayatın her şeye rağmen devam ettiğini…
48. Night Watch-Terry Pratchett
49. Normal Olmak Varken Neden Mutlu Olasın-Jeanette Winterson
50. Antilop ve Flurya-Margaret Atwood
51. Brooklyn – Colm Tóibín
52. Küçük Ada-Andrea Levy
53. True History of the Kelly Gang – Peter Carey
54. Women & Power-Mary Beard
55. The Omnivore’s Dilemma – Michael Pollan
56. Underland-Robert Macfarlane
57. The Amazing Adventures of Kavalier and Clay – Michael Chabon
58. Savaş Sonrası 1945 Sonrası Avrupa Tarihi-Tony Judt
59. Kocanın Güzelliği – Anne Carson
60. Dart-Alice Oswald
61. This House of Grief – Helen Garner
62. Anne Sütü-Edward St Aubyn
63. The Immortal Life of Henrietta Lacks – Rebecca Skloot
64. Yazma Sanatı-Stephen King
65. Kayıp Kız – Gillian Flynn
66. Fizik Üzerine Yedi Kısa Ders -Carlo Rovelli
Çağdaş fizikçi Carlo Rovelli, 20. yüzyıl fizik biliminin temel meselelerine cezbedici bir yolculuk vaat ediyor. Basit anlatımıyla dünyayı büyüleyen, 40’tan fazla dile çevrilen ve yayımlandıktan kısa süre sonra çoksatar listelerinde birinci sıraya yerleşen Fizik Üzerine Yedi Kısa Ders, bu alanla haşır neşir olmayan okur için de anlaşılır ve okuması keyifli bir çalışma. Rovelli, fizik alanında gerçekleşen büyük devrimin “en büyüleyici” yönlerini ve ortaya attığı soruları mercek altına alıyor: “Kuramların en güzeli”, yani Albert Einstein’ın izafiyet kuramı, modern fiziğin en sarsıcı yönlerine ev sahipliği yapan kuantum mekaniği, içinde yaşadığımız evrenin mimarisi, temel parçacıklar, kuantum çekimi, olasılık ve kara deliklerin ısısı…
“Kuramsal fizik, yaşamımızı yönlendiren tutkular ve duygulardan beslenir,” diyen Rovelli, çoğunlukla bize uzak kalmış bir bilimin aslında bizi kuşatan evren kadar yakınımızda olduğunu gösteriyor.
67. The Silence of the Girls – Pat Barker
68. The Constant Gardener- John le Carré
69. The Infatuations – Javier Marias
70. Notes on a Scandal-Zoë Heller
71. Jimmy Corrigan The Smartest Kid on Earth – Chris Ware
72. The Age of Surveillance Capitalism-Shoshana Zuboff
73. Nothing to Envy – Barbara Demick
74. Days Without End-Sebastian Barry
75. Drive Your Plow Over the Bones of the Dead – Olga Tokarczuk
76. Hızlı ve Yavaş Düşünme-Daniel Kahneman
Rasyonel yargı ve karar alımını sorgulayan ufuk açıcı psikoloji çalışmasıyla 2002 Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görülen Daniel Kahneman, çağımızın en önemli düşünürleri arasında yer alıyor. Fikirleriyle ekonomi, tıp ve siyaset dahil, pek çok alanı etkilemiş olan yazar, bu kitapta yıllardır sürdürdüğü araştırmaların sonuçlarını bir araya getiriyor. Okuyucuyla canlı bir sohbete giren yazar, sezgimize ne zaman güvenip güvenmeyeceğimizi ve yavaş düşünmenin ne zaman daha iyi olacağını öğretiyor. İş ve özel yaşamımızda seçimlerimizi nasıl yaptığımızı ve başımıza sık sık dert açan zihinsel hatalardan korunmanın farklı tekniklerini nasıl kullanacağımızı gösteriyor. Hızlı ve Yavaş Düşünme, düşünmeyle ilgili düşüncelerinizi sonsuza dek değiştirecek.
77. Signs Preceding the End of the World – Yuri Herrera
78. Beşinci Mevsim-NK Jemisin
79. The Spirit Level – Richard Wilkinson ve Kate Pickett
80. Geliş-Ted Chiang
81. Harvest – Jim Crace
82. Koralin-Neil Gaiman
83. Tell Me How It Ends – Valeria Luiselli
84. The Cost of Living-Deborah Levy
85. Tanrı Yanılgısı – Richard Dawkins
Son zamanlarda, Discover dergisi, evrimi sert ve etkili savunduğu için Richard Dawkins’i “Darwin’in Rottweiler”i olarak anmaktadır. Prospect dergisi ise onu, (umberto Eco ve Noam Chomsky ile birlikte) dünyanın ilk üç halk aydınından biri olarak seçti. Bu kez Dawkins keskin zekâsını din üzerine çevirir, dinin hatalı mantığını ve yol açtığı acıları ifşa eder.
Eski Ahit’in cinsiyet takıntılı tiranından, Aydınlanma düşünürlerince müşfik (ama hala mantık dışı) Kutsal Düzenleyici olmasına kadar Tanrı’yı bütün formlarıyla eleştirir. Dine ilişkin bütün önemli argümanları didik didik eder ve doğaüstü bir varlığın olamazlığını açık seçik ortaya koyar. Konuları tarihsel ve çağdaş kanıtlarla destekleyerek, dinin nasıl savaşı ateşlediğini, bağnazlığı kışkırttığını, çocukları istismar ettiğini gösterir. Böyle yaparak, Tanrı inancının sadece akil dişi (irrasyonel) değil, ayni zamanda potansiyel olarak ölümcül olduğu seklinde zorlayıcı bir durum yaratmaktadır.
Dawkins’in dini çürütmeye yönelik ateşli ve şiddetli tarzı, Kutsal Kitap’ı delik deşik eden tutarsızlık ve zalimlikler durmadan dile getiren, “maharetli tasarım”ın anlamsızlığı ya da can çekişen Orta Doğu veya Orta Amerika köktendinciliği karşısında tüyleri diken diken olan herhangi biri tarafından bağrına basılacaktır.
86. Adults in the Room-Yanis Varoufakis
87. Priestdaddy – Patricia Lockwood
88. Noughts & Crosses-Malorie Blackman
89. Bad Blood – Lorna Sage
90. Visitation-Jenny Erpenbeck
91. Light – M. John Harrison
92. Kuşatma-Helen Dunmore
Levin ailesi, küçücük dairelerinde yaşam mücadelesi veriyor ve 22 yaşındaki Anna’nın beklenmedik azmi ve gücüyle birbirlerine tutunuyorlar. Anna ressam yaşamının hayallerini kurarken çaresiz şehirde ailesi için yiyecek bir şeyler bulmak zorunda kalıyor ve küçük erkek kardeşinin günden güne bir deri bir kemik kalışına şahit oluyor. Babaları kara listeye alınmış bir yazar, o da ruhen ve bedenen çöküşte. Böylesi aman vermez günlerde her şey sınanıyor. Ve Dunmore’un ilham veren öyküsü, böyle bir zamanda bile insan kalbinin, aşktan vazgeçmeyerek yenilmeyeceğini kanıtlıyor.
Kuşatma kaosu içinde hayal edilemeyen şey gerçek oluyor iki insan Levinler’in donduracak kadar soğuk evine giriyor ve bir zamanlar içinde güç bela yaşamını sürdürmeye çalışan insanlardan başka bir şey olmayan bu eve romantizm getiriyorlar. Duyarlı, genç bir doktor, genç Anna’nın sadık aşığına dönüşüyor.
93. Darkmans-Nicola Barker
94. Kıvılcım Anı-Malcolm Gladwell
95. Kayıtlar Birinci Cilt-Bob Dylan
2016 Nobel Edebiyat Ödülü Bob Dylan’ı nasıl bilirsiniz? İyi müzisyen, muhteşem şarkı yazarı, kötü şarkıcı, iyi şarkıcı, ressam, heykeltıraş… ve yazar! Dylan’a yıllar sonra Nobel Edebiyat Ödülü kazandıracak olan yazarlık yeteneği Kayıtlar’da pırıltılarını gösteriyor. Bu kitap 60’ları anlatıyor; yani Dylan’ın müzik kariyerinin başlarını. Minnesota yıllarını, albüm kaydı için New Orleans’ta geçirdiği dönemi, fırsatlar şehri New York’a taşınmasını… Şehirleri ve insanları… Dylan’ı bu kadar büyük bir şarkı yazarı yapan ilham kaynaklarını: Woody Guthrie’yi, Bertolt Brecht ve Kurt Weill’ı, Amerikan edebiyatını… Elbette aşklarını da: Folk müziğin kraliçesi olarak gördüğü Joan Baez’i, ilk aşkı Suze Rotolo’yu, beş çocuğunun annesi Sara Dylan’ı… “Uzun bir yoldan geliyordum ve çok aşağılardan başlamıştım. Ama artık kader kendini göstermek üzereydi. Sanki başkasına değil doğruca bana bakıyordu.”
96. Değersiz Bir Hayat -Hanya Yanagihara
97. Harry Potter ve Ateş Kadehi-J. K. Rowling
98. Ejderha Dövmeli Kız-Stieg Larsson
99. Broken Glass-Alain Mabanckou
100. Yaşlanıyor muyum Ne? (Kadın Olmak Üzerine İzlenimler)-Nora Ephron
