İsveç’te hemşireler çalışma koşullarının düzeltilmesi için eylemler yapıyorlar. Hemşirelerin topladığı imzalar 22 Ağustos’ta Sosyal Hizmetler Bakanı Lena Hallengren’e teslim edilecek. Aynı gün bütün İsveç’te gösteriler yapılacak.
Feminist olduğunu ilan eden İsveç hükümeti yaşlıların bakımı için ayrılan kaynaktan 310 milyon kron tasarruf sağlamaya karar verince Marie Wiberg iş arkadaşı Jens Kingstam ile birlikte Hemşire İsyanı (Undersköterskeupproret) adlı bir Facebook Grubu başlattı (https://m.facebook.com/groups/1299879003499843/). Yaklaşık 12 bin üyesi bulunan bu kapalı grup hemşirelerin çalışma şartlarının düzeltilmesi için imza toplamaya başladı. İmzaların Stockholm’de teslim edileceği 22 Ağustos’ta yurt çapında gösteriler düzenlenecek. Sala, Ronneby, Mariestad, Hedemora, Tingsryd, Jönköping, Skurup ve Västerås bölgeleri şimdiden eyleme hazır.
Maria Wiberg işyerlerinde memnuniyetsizliğin büyüyor olmasına rağmen mevcut sessizlik kültüründen, baskıya uğrama korkusundan ve özellikle Göteborg ve Stockholm’da henüz eylemler düzenlenmemiş olmasından yakınıyor ve mücadele edilmesi gerektiğini savunuyor.
Hemşireler özellikle personal yetmezliği gerekçesiyle çalışma saatlerinin bölünmüş olmasından şikayetçiler. 07:00-12:00 arasında çalışan bir hemşire gün içinde çalışmaya devam etmek için 4 saat beklemek zorunda kalıyor. Çünkü çalışmanın ikinci turu saat 16:00’da başlıyor. Arada geçen 4 saatin özel hayata harcanması zor olduğu için çok önemli hak kaybı yaşanmış oluyor. Ayrıca her personal iki haftada bir hafta sonu çalışmak zorunda.
Marie Wiberg, Başbakan’ın Belediye Çalışanları Kongresi’nde sarf etmiş olduğu sosyal hizmetlere daha fazla para ayrılması sözünü hatırlatıyor ve kaynakların askeriyeye değil sosyal hizmetlere sarf edilmesini savunuyor.
Eylemci hemşireler eylemlerin yurt çapında yayılması ve halkın desteğinin sağlanması İçin çalışıyorlar. (Proletären, 25 Temmuz 2019).
İSVEÇ’TE KADIN HAKLARI ÜZERİNE BAZI BİLGİLER
Hemşire eyleminin kadın hateketi olmasını göz önünde tutarak Gender Equality in Sweden başlıklı resmî siteden, 31 Temmuz 2019 tarihinde, aşağıdaki bilgiyi derledik:
İsveç kadınlarla erkeklerin hayatın her alanında eşit sorumluluklara, haklara ve olanaklara sahip olması anlamına gelen kadın-erkek eşitliği açısından en önde gelen ülkelerden birisidir. Dünya Ekonomik Forumu her yıl 140’dan fazla ülkede kadın erkek eşitliğini sağlık, eğitim, ekonomi ve politik alanlar temelinde takip ediyor. İsveç bu uluslararası sıralamada 2016 yılından beri dördüncülükten daha aşağıya düşmedi.
İsveç’te mevcut 22 bakandan 12’si ve milletvekillerinin yarıya yakını kadındır. Kadın milletvekili oranı AB genelinde yüzde 28 ve Kuzey Amerika’da yüzde 22 iken İsveçte bu oran yüzde 44’tür.
İsveç 1999 yılında kadını koruyacak yönde bir adım olarak fuhuşu yasakladı ve fuhuş suçlarında, seks hizmeti satanı değil seks hizmeti satın alanı sorumlu tuttu.
İsveç annelik-babalık izninde önde gelen ülkelerden biridir. Her doğan çocukla birlikte anne ve babanın 480 gün izni bulunmaktadır. Bu sürenin 90 günü hem anne hem baba olmak üzere her iki tarafa birden ayrılmıştır.
İsveç kadını koruyan yasalara ve kurumlara rağmen dünyada en çok tecavüz suçu kaydedilen memleketlerin başında gelmektedir. Bunun en önemli sebebi kadına karşı seksüel saldırıların kayıtlara geçirilmesidir.
1998 yılında evlilik ve birlikte yaşama hallerinde kadına karşı meydana gelen fiziki veya manevi şiddetin ceza sınırını yükseltilmiştir.
Son yıllarda kadına karşı seksüel saldırılar artınca İsveç 2018 yılında seks suçunun sınırını genişleten bir kanun çıkararak, açıkça karşılıklı rızaya dayanmayan seksin şiddet veya tehdit yokluğunda bile tecavüz sayılacağına hükmetti.
İsveç kadınların iş hayatına katılmasında yüzde 78,3 ile AB birincisidir. İsveç’teki çocuk yuvaları sistemi, kadının çalışma hayatına katılmasını kolaylaştırmaktadır. Mevcut sisteme göre çocuk bakımı, devletin güvencesindedir. Üç ila altı yaş arasındaki bütün çocuklar haftada 15 saate kadar yuvalara veya kreşlere bedava gidebilirler. Yuva ve kreş ücretleri ailelerin gelirlerine ve çocuk sayısına göre kararlaştırılır. Geliri az ve çocuğu çok olan aileler daha az ücret öderler. Devlet 6 yaşına kadar her çocuk için ailelere 1050 kron yardım yapmaktadır. Birden fazla küçük çocuğu olanlar ekstra yardım almaktadırlar.
Kadın-erkek eşitliği doğrultusundaki önlemlere rağmen iş hayatında erkekler hala açık arayla önde geliyor. İşletmelerde kadın yöneticilerin erkeklere oranı düşüktür. Dahası, kadınların aldıkları ücret erkeklerin aldıkları ücretin hala yüzde 88’i civarındadır.
Kadınlar tam gün çalışamamak yüzünden ekonomik eşitsizliğe maruz kalıyorlar. Her üç kadından birisi yarım gün çalışıyor. Bu oran erkeklerde onda bir civarındadır. Tam gün çalışamama halinin kadınlarda fazla olmasının sebebi, çocuk bakımının ya da yaşlı akrabaya bakımın en çok kadınların sırtında olmasıdır. Bu durum kadınların iş hayatındaki kariyerlerini ve onların emeklilik ücretlerini de etkilemektedir.
Kadınların ekonomik eşitliğini sağlamak için sivil toplum hareketleri özendirilmektedir. Bu hareketlerden birisi 16:06 Hareketi’dir (16:06-rörelsen). Kadınların erkeklerden az ücret alması durumu kadınların 1 saate yakın bedava çalıştığı şeklinde ifade edilmektedir. 16:06 hareketi genelde 17:00’de biten işgününün 2017 verilerine göre 54 dakikasının ücret karşılığının ödenmemiş olduğuna işaret etmektedir. İsveç Kadın Lobisi (Kvinnolobby) tarafından 2012 yılında başlatılan Hareketin ilk ismi 15:51 Hareketi idi. Çünkü o zaman kadınlar erkeklerden yüzde 14,3 daha az ücret alıyordu ki bu da 1 saat 9 dakika daha az ücretlendirmemiş emek gücüne karşılık geliyordu. Fark gitgide azalarak 2017 yılında 51 dakikaya düşmüştür. Hareket politik kadın örgütleri, sendikalar ve kadın hareketi dernekleri tarafından desteklenmektedir.
Odak İsveç
