4 Aralık Dünya Madenciler Günü’nde Odak Dergisi olarak Türkiye’de son süreçte maden işçilerinin yürüttüğü mücadeleleri ve Bağımsız Maden-İş’in gelecek hedeflerini Bağımsız Maden-İş Sendikası örgütlenme uzmanlarından Kamil Kartal ile konuştuk. Bu vesileyle Odak Dergisi olarak bir kez daha geçtiğimiz aylarda yitirdiğimiz maden işçilerinin önderleri Tahir Çetin ve Ali Faik İnter’i saygıyla anıyoruz. Kamil Kartal ile yaptığımız söyleşiden yansıyanlar şu şekilde:
Odak: Öncelikle sizin yakın dönemde Nota Bene’den çıkan “Öyle Mi Alay Komutanı! – Sınıf Hareketiyle İç İçe Bir Ömür” adlı kitabınızdan başlayalım. Yıllardır sınıf mücadelesi içinde yer alan bir kişisiniz. Kitapta da çeşitli dönemlerde etki yaratan örnekler üzerinden yaklaşık son 40 yıla emek cephesi açısından ışık tutmaya çalışıyorsunuz. Kitabınızın ortaya çıkış serüvenini ve kitaptan beklentilerinizi öğrenebilir miyiz?
Kamil Kartal: Tanıklara dayalı yani sözlü tarih diyebileceğimiz bir fiil kendimin de içerisinde yer aldığım sınıf mücadelelerinin farklı dönemlere ilişkin yaşananları, yaşandıkları dönemin nesnelliğinde bu güne aktarmak fikri zaten aklımda vardı. Özellikle Soma katliamının yaşandığı tarih itibarı ile Soma’da kalmaya karar vermemle birlikte bu fikir iyice netleşmiş oldu.
2020 Yılının 12 Ekiminde Soma’dan başlayan Uyar Madencilik mağduru maden işçilerinin Ankara yürüyüşü sürecinde Manisa Salihli’de önlerinin kesilmesi üzerine gece saat 02.00 sıralarında jandarma güçlerine yönelik yaptığım konuşma içerisinde söylediğim “ÖYLE Mİ ALAY KOMUTANI!” cümlesinin geniş kitleler tarafından benimsenmesi kitabın ismini de belirlemiş oldu.
Odak: Kitabınızın okurunun bol olmasını dileyerek sorularımıza son dönemde aktif olarak yer aldığınız maden işçilerinin mücadeleleriyle devam edelim. Geçtiğimiz günlerde Bağımsız Maden-İş uzun süredir devam eden mücadele sonucunda Uyar Maden işçilerinin geçmişten kalan alacaklarının TKİ tarafından ödendiğini açıkladı. Daha önce de yine Bağımsız Maden-İş öncülüğünde hakları için mücadele veren Eynez, Atabacası, Işıklar ve Geventepe maden işçilerinin direnişleri kazanımla sonuçlanmıştı. Maden işçisinin bu süreçteki umut verici duruşu ve mücadelesi hakkında neler söylemek istersiniz?
Kamil Kartal: Sermaye, siyaset ve sarı sendika tarafından kazanılmış haklarına el konulan yaklaşık 6000 maden işçisinin bir kısmının zaman aşımına uğrayan alacaklarının ödenmesine ilişkin tüm umutlarının tükendiği bir evrede ve toplamı özel sektöre bağlı işyerlerinde çalışan maden işçilerinin alacaklarının devlet tarafından ödenmesi fikri yapılan toplantılarda da gündeme getirildi. Bu aşamada özellikle Başaran Aksu arkadaşın defakto öngörüleri, ısrarı ve inadı belirleyici oldu. Hazırlık eylemleri, Ankara yürüyüş kararının alınması, olası görüşmelerde bu görüşmeleri yürütmek üzere seçilen benim de içerisinde yer aldığım müzakere heyeti, pratik mücadelelerle diplomasinin iç içe yürütülmesi konusunda belirleyici oldu. TBMM, Bakanlık ve devlet bürokrasisi ile yapılan çok sayıda görüşmelerle, sürecin sonunda maden işçilerinin alacaklarının devlet tarafından ödenmesi kabul edildi.
Odak: Binlerce maden işçisinin yıllardır ödenmeyen alacaklarını direnerek almalarında Haziran 2018’de maden işçilerinin öz örgütlülüğüyle kurulan Bağımsız Maden-İş’in de ciddi rolü vardı. Bildiğimiz kadarıyla Bağımsız Maden-İş, tabanda komite ve meclis örgütlenmelerine dayalı, önderlerinin maden ocaklarında fiilen çalışmayı sürdürdüğü, gerçekten söz, yetki ve kararın doğrudan işçinin elinde olduğu bir sendika. Bu anlamda Bağımsız Maden-İş’in sınıf mücadelesi açısından taşıdığı misyonu nasıl tarif edersiniz?
Kamil Kartal: Bağımsız Maden-İş Sendikası 2014 Soma Katliamı sonrası Soma’da başlayan bir sınıf kavgasının sendikal alanda 2018 yılında kurulması ile maden işçilerinin iradesini yansıtan bir sınıf örgütü olarak kuruldu, kurulduğu tarihten itibaren önemli işler başardı. Eğer önümüzdeki süreçte ilkelerinden ve kuruluş felsefesinden sapmadan yoluna devam edebilirse Türkiye işçi sınıfı hareketine önemli deneyimler bırakabilir ve yeni bir sınıf hareketinin yaratılmasına katkı sağlayabilir.
Diğer yandan bu süreçte yetişmiş iki önemli unsurunu elim bir trafik kazasında kaybetti. Bu vesile ile sevgili Genel Başkan Tahir Çetin ile çok genç ve geleceğin önemli bir öncü işçisi olacağı kesin olan sevgili Ali Faik İnter arkadaşımızı saygı ve özlemle anıyorum.
Odak: Bağımsız Maden-İş’in bir yandan tazminat mağduru işçilerin mücadelesini yürütürken öte yandan devlet, sermaye ve sarı sendika işbirliğiyle mücadele ettiğini biliyoruz. Bu şartlarda sendikaya maden işçisinin bakışı kuruluştan bugüne nasıl şekillendi?
Kamil Kartal: Soma’da sarı sendika zincirinin kırılması mücadelesi 2014 yılından beri devam ediyor. Soma Maden İşçileri Meclisi, 2014 yılında kuruldu ve Bağımsız Maden İşçileri Sendikası’nın kurulmasını sağladı. Her ne kadar zaman içerisinde çeşitli daralmalar yaşansa da hala tam işlevini yerine getirmek konusunda bazı eksiklikleri olsa da.
Şimdi yeniden işyeri komitelerinin kurulmasına ve onlar üzerinden maden işçileri meclisinin güçlendirilmesine çalışılmakta. Diğer yandan işyerlerinde yaşanan sorunlar yumağına müdahale eden bir çalışma yürütülmekte. 2’nci Genel Kurulu ile yeni seçilen arkadaşların ve maden işçileri meclisinin çalışmaları, bu çalışmalarda gösterecekleri çabalar önümüzdeki süreci belirleyecektir.
Odak: Geçtiğimiz aylarda Tahir Çetin ve Ali Faik İnter’i kaybettik. Onların sınıf mücadelesine katkıları ve örnek kişilikleri hakkında neler söylersiniz?
Kamil Kartal: Çok büyük bir kayıp. Tahir Başkan başından beri bu mücadelenin bir neferiydi. İradesi, inadı ve sadakati ile örnek bir insan oldu ve maden işçilerinin sevgisini kazandı. Sevgi ve özlemle anacağız.
Ali Faik İnter, Genç bir madenciydi ve madende iş cinayeti sonucu kaybettikleri babasının hakkını almak için 2019’da başlayan mücadeleye dahil oldu. Bu mücadelede kesintisiz olarak yer aldı. Kendini sürekli yenileyen, ön plana çıkan ve asla taviz vermeyen geleceğin işçi önderlerinden biri olma özellikleri taşıyan bir arkadaşımızdı. Ruhları şad olsun, ışıklarda uyusunlar.
Odak: Son olarak yeni dönemde Bağımsız Maden-İş’in hedefleri hakkında görüşünüzü almak istiyoruz. Yakın zamanda sendikada yeni bir yönetim göreve geldi. Önümüzdeki süreçte Bağımsız Maden-İş’in mücadele açısından hedefleri neler olacak?
Kamil Kartal: Bağımsız Maden İş’in en önemli hedefi öncelikle örgütlenmek ve tüm maden işçilerinin gerçek bir sendikal örgütü olmayı becerebilmektir. Bu örgütlenme sürecinde maden işçilerinin söz, yetki ve karar alma süreçlerine aktif olarak katılımının sağlanması için komite-konsey örgütlenmelerine hız verilmesidir.
Odak: Sorularımızı yanıtladığınız için teşekkür ederiz.
