Yüreğini ferah tut yoldaş(*)

0
2421

Doğan Baran

Mihri Belli, Türkiye Devrimci Hareketi’nin güçlü izler bırakmış öncü isimlerindendir. Yaşamının her anını, sosyalizme duyduğu inanç ile dolu dolu geçirmişti.

Belli, 1916 yılında İstanbul Silivri’de doğmuştu. Babası Urfalı Mahmut Hayrettin Bey, emperyalist güçlere karşı, Kurtuluş Savaşı yıllarında Trakya Direnişi’ni örgütleyen direnişçilerdendi.

Belli, Marksist düşünce ve devrimci eylemler ile 1936 yılında Amerika’ya eğitim için gittiği sıralarda tanışmıştı. Gençlik ve işçi hareketlerine katılmış; Mississipi’de siyahi insanlar arasında çalışmıştı.

1940 yılında ülkeye döndü. O dönem illegal olan TKP ile temas kurdu. TKP’nin gençlik örgütlenmesinin kuruluşuna öncülük etti. Örgüt, Mihri Belli’nin militan yapısı sayesinde ses getiren cüretkar eylemler gerçekleştirdi. 1942 yılında, Türkiye Komünist Partisi’nin Merkez Komite üyeliğine getirildi. 1944 yılında tutuklandı, hapis cezası ve sürgüne mahkum edildi. Mihri Belli tıpkı TKP liderleri Şefik Hüsnü, Hikmet Kıvılcımlı gibi poliste ve hapislikte direniş geleneğinin yaratılmasında öncülük etti.

Mihri Belli, enternasyonalist bir devrimciydi. Hapisten çıktıktan sonra yurtdışına çıkarak, Yunan İç Savaşı’na gerilla olarak katıldı. Savaşta yararlılık göstererek komutanlık görevine yükseldi. Cephede iken ağır yaralanmıştı. O dönem Sovyetler Birliği’nde tedavi edildi. Gerek Yunanistan İç Savaşı sürecinde gerekse de kısa süreli tedavisi boyunca Yunanca ve Rusça öğrenmeyi ihmal etmedi.

Mihri Belli, savaştan sonra Türkiye’ye gizli şekilde giriş yaptı. Ünlü 1951 tevkifatında tutuklandı. Sansaryan Han’da yoğun baskı ve işkencelere maruz kaldı. 7 yıl hapse mahkum edildi. Hapisten çıktığında yeniden pratik mücadeleye atıldı. E. Tüfekçi ve Adem Kalfa mahlasları ile yazılar yazıyordu.

1960’lı yıllarda Milli Demokratik Devrim tezlerini geliştirdi. Bu tezler, “68 kuşağı” olarak bilinen kuşağın gelişmesinde etkili oldu. Mihri Belli o dönem yükselen sol Kemalist gençlik hareketinin militan bir Marksist harekete yönelmesinde belirleyici bir rol oynadı. 12 Mart 1971’den sonra yeniden yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. Bir süre Filistin Kurtuluş Örgütü’nün konuğu olmuştu. Daha sonra tekrardan Türkiye’ye kısa süreliğine geldi ve sonrasında Avrupa’ya çıktı.

Belli, 1974 yılında arkadaşları ile birlikte Türkiye Emekçi Partisi’ni kurmuştu. TEP, program ve tüzüğündeki Kürt sorunu ifadelerinden kaynaklı kısa süre sonra kapatılacaktı. 1979 yılında silahlı saldırıya uğrayan Mihri Belli ağır yaralandı. 1980 yılından sonra tekrardan yurtdışına çıkmak zorunda kaldı. 1992’ye kadar yurtdışında kalan Belli, sonrasında ülkeye dönüş yaptı.

Mihri Belli, hayatı boyunca yılmayan, etkin bir isim oldu. Korkusuzca ve fedakarca, kendisini sakınmadan çalışmalarda bulundu.

Hareketimizin kurulmasında öncü bir rol üstlenen Mihri Belli ile daha sonra aynı ilişki içinde olamasak bile dergimize yazılar yazdı, toplantılarımızda konuşmalar yaptı. O her yaştan ve her kesimden insanla kolayca görüşebilen bir devrimciydi. Bugün artık 30’lu yaşlarda olan o zamanki genç arkadaşlar onu tanımak olanağına kavuştular. Bizler, gerek doğrudan kendisinden gerekse de arkadaşların Mihri Belli hakkındaki anlatımlarından devrimcilik adına çok şeyler öğrendik.

Bizim için Mihri Belli fedakarlığı, devrimci davaya bağlılığı ve kararlılığı sembolize eder. Mihri Belli 16 Ağustos 2011 yılında 95 yaşında iken aramızdan ayrıldı. Kendisini unutmayacağız.

(*) Mihri Belli aramızdan ayrıldığında kendisi için düzenlenen törende “Yüreğini Ferah Tut Yoldaş” pankartı taşınıyordu. Yunanistan İç Savaşı’ndan yoldaşlarından birisi, ölümünü duyduğunda “Sen içini ferah tut yoldaş” ifadesinde bulunmuştu.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.