Geçtiğimiz pazartesi günü güvensizlik oyuyla düşürülen İsveç Başbakanı Lövfen ekstra seçim kararı almayıp bugün topu Meclis Başkanı’na attı. Ekstra seçim kararı alınsaydı seçimler 3 ay sonra yani Eylül ayında yapılacaktı. 2022 Eylül ayında her halükarda olağan seçimler yapılacak. Şimdi Meclis Başkanı, görevi hükümeti kuracağını düşündüğü lidere verecek.
Kiralar konusunda Sol Parti’yle (V) artan gerginlik hükümetin düşürülmesiyle sonuçlanmıştı. Kiraların, Kiracılar derneğini by pass ederek, piyasa tarafından belirlenmesini öngören tasarı, uygulamanın. yeni yapılan konutlarla sınırlı olacağı vaadine rağmen, uygulamanın bütün konutları kapsayacağına inanan kamuoyunda tepkilerle karşılaştı. Sol Parti tasarıyı geri çekmezlerse hükümeti düşürecekleri konusunda üst üste uyardı. Sonunda “Stefan Lövfen’e güvenimiz kalmamıştır” dedi.
Sol Parti’nin milletvekili sayısı güven oylaması talep etmeye yetmediğinden hükümeti düşürme adımını en sağdaki parti İsveç Demokratları (SD) attı. Böylece Stefan Lövfen İsveç tarihinde güvensizlik oylamasıyla düşürülen ilk Başbakan oldu.
Stefan Lövfen liderliğindeki koalisyon hükümeti 2018 genel seçimleri ardından uzun görüşmelerden sonra 2019 tarihinde kurulmuştu. Seçimlerden ikinci büyük parti olarak çıkan sağcı Moderatlar (M), Nazi kökenli SD destekli bir koalisyon hükümeti kurmak istemişti. Geleneksel olarak Moderatlarla aynı blokta yer alan Partilerden Liberaller (L) ile Merkez Parti (C) buna itiraz ederek sosyal demokrat koalisyon hükümetini desteklemeye karar vermişlerdi. Karşılığında da tavizler almışlardı. Alınan tavizler sonucunda İsveç’te grev hakları kısıtlandı ve işçi güvencesi de zayıflatıldı. Sıra kiraların serbest bırakılmasına geldiğinde ipler koptu.
Hükümet düşer düşmez onunla anlaşma içindeki partilerden Liberaller (L), bu yıl içinde almış oldukları artık burjuva partileriyle birlikte davranma kararını, yürürlüğe koydular. Yukarıda belirtildiği gibi Liberal Parti (L) hükümet kurulmadan önce sağ cenahta aşırı sağcı SD ile birlikte hükümet kurma planına karşı olduklarından Sosyal Demokratlar-Çevre Partisi (MP) koalisyon hükümetini desteklemişlerdi. Son 1 yıl boyunca L içinde çok yoğun tartışmalar yaşandı. Çoğunluk, SD ile hükümet kurulmasını kabul etti ve Parti 2022 seçimlerinde burjuva blokla davranacağını ilan etti. Bu süreçte dağınık kalan L’nin popülaritesi de azaldı.
Hükümetin düşürülmesi, iktidardaki Sosyal Demokratlar ve Çevre Partisi taraftarları ile hükümeti destekleyen Merkez Partisi (C) taraftarlarını kızdırdı. Sol Parti’nin (V) aşırı sağcılarla işbirliği yaptığı ileri sürüldü. Bir kısım V taraftarının bile partinin kararına kızdığı görülürken kamuoyu yoklamalarında Sol Parti’nin liderine olan güvenin yüzde 14’ten yüzde 19’a yükseldiği görüldü. Öncesinden kamuoyu yoklamalarında desteğinin arttığı görülen C lideri ise bu kez zor duruma düştü. Bir kısım sosyal demokrat, hükümetin düşürülmesine Sosyal Demokratların kendisini toplaması için şans gözüyle baktığını söyledi. Konu Türkiyelilerin sosyal medyalarında da yoğun tartışıldı.
Meclis Başkanı‘nın işi zor görünüyor. İkinci büyük parti Moderatlar hükümeti kurmak istiyor ancak M liderliğindeki SD destekli hükümete oy verecek grubun milletvekili sayısı 174’te kalıyor. Sosyal Demokrat lider ve eski Başbakan Stefan Lövfen’in ise hükümeti kuracak 175 oy alabilirken bütçe oylamasını geçirecek desteği bulamayacağı görülüyor. Çünkü Merkez Parti, Sol Partiyle bütçe görüşmesi yapmayacaklarını söylüyor.
Seçim olasılığı en çok Nazi kökenli parti SD’yi sevindiriyor. Onlar yükseliştiler. Sol Parti’nin de seçimlerden güçlenerek çıkabileceği tahmin ediliyor. Sosyal demokratların seçimlerden kötü sonuç almayacaklarını düşünürken L, MP ve Hristiyan Demokrat Parti’nin (KD) baraj sorunu yaşayacakları tahmin ediliyor. Seçimler parlamento aritmetiğini alt üst edebilir. İlerici çevreler sürecin yabancı düşmanı ve faşist kökenli SD’nin iktidarıyla ya da gücünün artmasıyla sonuçlanmasından çekiniyorlar.
İsveç ekonomisi iyi durumda olmasına rağmen ülke artan sınıf farklılıkları, entegrasyon, işsizlik, ırkçılık ve çeteleşme gibi sorunlar yaşıyor. Yeni hükümet kurulması çalışmaları hesapları altüst edebilen kazalara uğrayabilir. İsveç sistemi güçlü bir şekilde kurumlaşmış olduğu için ülkenin geçici hükümetle yönetilmesinin ise işleri aksatacağı düşünülmüyor.
