İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi, “Türkiye Hapishanelerinde Hak İzleme Raporu”nu düzenlediği basın toplantısı ile açıkladı.
2022’de açılan 22 yeni cezaevi ile Türkiye’de toplamda 407 hapishanenin bulunduğu, kapasitesinin 296 bin olduğu, ayrıca bu yıl 20 hapishanenin daha açılmasının planladığı belirtildi. Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre hapishanelerde 360 bin 772 tutuklu ve hükümlü var; bunlardan 2 bin 572’si çocuk, 6 bin 223’ü ise 65 yaş üstü.
58 ilde bulunan 153 hapishaneden yapılan başvurular da 10 bin 789 ihlalin yaşandığını yer verildi. Kelepçeli muayene dayatmasına dikkat çekilen, hijyen sorunlarına da yer verilen raporda, “Yemeklerin içinden yabancı madde çıktığı (kıl, tırnak, kurt vb.) çıktığı aktarılmıştır” . Hasta tutsakların tahliye edilmediği, Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) siyasi kararlarla tahliyenin önünü açmadığı, verilen “hapishanede kalamaz” raporlarının da “güvenlik” gerekçesi ile uygulanmadığı ve bu nedenle hasta tutsakların yaşamını yitirdiği belirtilen , hasta tutsakların derhal serbest bırakılması gerektiği kaydedildi.
81 tutsak yaşamını yitirdi
Yaşam hakkının korunmadığı ve yıl içinde tespit edilebilen 81 tutsağın yaşamını yitirdiğim belirtilirken 6 kişinin ise ölümün kıyısına geldikten sonra tahliye edildiği ve kısa bir süre sonra yaşamını yitirdiği, 25 ölümünün ise şüpheli olduğu ve bir tutuklunun ise ölüm nedeninin açıklanmadığı kaydedilen raporda, 19 tutuklunun intihar ettiği ve bunlardan ikisinin ise çocuk olduğu belirtildi. Raporda, ayrıca işkence ve kötü muamele ile onur kırıcı uygumalar nedeniyle yaşanan ihlallere de yer verildi.
105 tutsak tahliye edilmedi
İhlallerin son bulması için tutsakların yaptığı başvurular nedeniyle disiplin soruşturmaların başlatıldığını ve cezaların verildiği belirtilen raporda, bu kapsamda ise en az 251 ihlalin tespit edildiği, Adil yargılama kapsamında 129 ihlalin yaşandığı , İdare ve Gözlem Kurulu’nun yol açtığı 193 başvuruya yer verildi. Yıl içinde tespit edilen 105 tutsağın koşullu salıverilme hakkının engellendiği belirtildi.
Türkiye’de 14 F; 19 Yüksek Güvenlikli Hapishane ve 7 adet S Tipi Hapishane bulunduğu ve en çok ihlallerin bu cezaevlerinde yaşandığı kaydedildi. Raporda, bu kapsamda şu ifadelere yer verildi: “İmralı tecridinin bir yansıması olarak açılan ve mahpusları izole eden F Tipi hapishanelerin uygulanmaya başlaması akabinde, bu tip hapishanelerin mahpusların fizyolojik ve psikolojik durumlarına olan olumsuz etkileri tartışılıyorken, yeni açılan Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishaneler ve S Tipi Kapalı Hapishaneler ile tecrit sistemi daha da ağırlaştırılmıştır. Daha önce kalabalık olarak tutuldukları hapishanelerden sevk edilen mahpusları, bu hapishanelerde tek başlarına tutulmakta ve bulundukları koğuşun havalandırması olmadığından günde 1 saat ayrı bir yerde bulunan havalandırma bölümüne götürülmektedir. Bu uygulama ile mahpusların ruh ve bedensel sağlıkları olumsuz etkilenmektedir. S tiplerinde de ağır tecrit koşullarında yaşam hakkı ihlalleri meydana gelmektedir. Mahpuslar her hapishanede farklı olmakla birlikte günde 1 ya da 1,5 saat havalandırma hakkından yararlandırılmaktadırlar. Geri kalan 22-23 saati tek kişilik yerde kimse ile temas etmeden tutulmaktadırlar.”
Kaynak: Pirha
