Özetimize dünyadaki gelişmelerle başlıyoruz. Bu hafta Avrupa’da bir çok ülke ve ABD Ukrayna’ya orta menzilli füzelerin kullanımına izin verdi ve füzeler kullanılmaya başlandı; Bu pazar Avrupa Parlamentosu seçimleri olacak. Fransa’da 2. Dünya Savaşı’ndaki Normandiya çıkarmasının yıldönümü dolayısıyla ABD Baskanı Biden ve bazı Avrupa liderleri bir araya geliyor. Filistin’de katliam ve soykırım devam ediyor.
Bölgesel olarak devam eden ancak her an genişlemesi ve nükleer bombaların kullanılacağı tehlikesini barındıran 3. Dünya Savaşı kendini her zamankinden daha çok hissettiriyor. Savaşın Ukrayna-Rusya savaşının büyümesi yoluyla gerçekleşmesi ihtimali günden güne artıyor.
Şubat 2022’de başlayan bu savaş nedeniyle Ukrayna yerle bir olurken halkı da yok olma aşamasına geldi. Milyonlarca Ukraynalı Avrupa’ya ve başka ülkelere göç ederken yüz binlerce genç savaşta hayatını kaybetti. Savaşın asıl amacı Rusya’yı yıpratmak ve parçalamaktı ancak olan Ukrayna’ya oldu ve Batılı güçler Ukrayna’yı destekliyor görünürken onun her gün daha çok yok olmasına yol açacak şekilde savaşı uzatmaya çalışıyorlar.
Batılı devletler 2 yılı geçen savaşta istediklerini alamayınca orta menzilli füzeler ile Rusya’nın Ukrayna eliyle vurulmasına imkan sağladılar. Bazı kaynaklara göre Ukrayna’nın bu füzelerinin ilk hedefi Rusya’nın nükleer saldırıya karşı hava savunma sistemleri oldu. Bu şekilde olası NATO saldırısında Rusya’yı savunmasız duruma sokmaya çalışıyorlar. Çünkü Ukrayna tükenirken Rusya devamlı ilerliyor ve Ukrayna’nın savaşı kaybettiği her geçen gün netleşiyor. Bu ise Batılı güçlerin en büyük kabusu durumunda. 3 ayı aşkın süre boyunca süren NATO tatbikatı bir nevi Rusya’ya olası saldırının da provası niteliğindeydi. Rusya ise bu tatbikatın karşısında nükleer silahlarını test ederek cevap verdi.
Ukrayna’ya orta menzilli füzelerin kullanılmasına izin verilmesi ve NATO tatbikatı sonrası Fransa, ABD, Almanya ve İtalya liderleri Fransa’da toplanıyor. Toplantıya Ukrayna lideri Zelenski de katılacak. Toplantının resmi amacı 2. Dünya Savaşı’ndaki Normandiya Çıkarması’nın yıldönümü dolayısıyla kutlamalar ve anmalar yapmak. Diğer yandan AB’nin en güçlü ülkelerinin liderleri yanısıra ABD ve Zelenski’nin de bu toplantılara katılıyor olması nedeniyle asıl gündemin Ukrayna Savaşı’nın geleceğini tartışmak olduğu dile getiriliyor. 2. Dünya Savaşı’nın kazanılmasının ve Batılı müttefiklerin Normandiya çıkarmasında başarılı olmasının asıl nedeni Sovyetlerin başarısı olmasına karşın bu toplantılarda bundan bahsedilmediği gibi bütün başarı ABD’ye mal ediliyor.
9 Haziran’da Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri olacak. Dünya’da savaş rüzgarları eserken AP seçimlerinde da sağ ve aşırı sağ partilerin oylarında ciddi bir artış yaşanması bekleniyor. Fransa, İtalya, Almanya, Macaristan, İspanya, Polonya ve İsveç sağ ve faşist partilerinin bu seçimlerden güçlenerek ya da ülkelerinde 1. parti olarak çıkması bekleniyor. Sağ partilerin güçlenerek çıkması AP politikalarını derinden etkileyecek. Göçmen, cinsiyet tercihi, iklim ve savaşlar başta olmak üzere halkı ve dünyayı etkileyecek önemli konularda etkili olacaklar. Ayrıca gelişen aşırı sağ partilerin toplumda destek bulması bazı sol ve merkez partilerin de aşırı sağın söylemlerini sahiplenmesi ile sonuçlanıyor ki bu en tehlikelisi.
Almanya 2. Dünya savaşı sonrasında silahlanması yasaklanmıştı. Ukrayna savaşı sonrası bu yasak kaldırıldı ve Almanya silahlanma yarışında yerini aldı. Almanya silahlanırken ve ordusunu genişletirken iktidara ise yavaş yavaş aşırı sağcılar gelmeye başlıyor. Bu durum ister istemez akıllara Hitler’i getiriyor.
Dünyadan gelişmelere Filistin’de yaşanan katliam ve soykırım ile devam ediyoruz. 8 ayını dolduran savaşta son ölenler ile birlikte hayatını kaybedenleri sayısı -çoğunluğu çocuk ve kadınlardan oluşan- 36 bini geçti. ABD Başkanı Biden yeni bir ateşkes ve esir değişimi için anlaşma önerdi. Bu önerinin Netanyahu ile birlikte hazırlandığı ancak Netanyahu dile getirmeyince Biden’ın baskı oluşturmak için açıkladığı belirtiliyor. Biden ABD’de yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde kendini kahraman ilan edip seçimlere avantajlı girme planları yaparken bu anlaşmanın hayat bulması zor görünüyor. İsrail’de Netanyahu ile koalisyon yapan aşırı sağcı partiler bu anlaşmaya kesinle karşı ve Filistin’i yok etmeden durmak niyetinde değiller. En son yapılan saldırıda BM kontrolündeki bir okul bombalandı ve onlarca sivil hayatını kaybetti.
İsrail katliamlarını devam ettirirken ABD ve Avrupa’da Filistin’i destekleyen eylemlerin sonucu olarak Avrupa’lı devletlerin tavrı da değişmeye başladı. İsrail soykırım cezası ile karşı karşıya. Son olarak İspanya; Güney Afrika Cumhuriyetinin açtığı soykırım davasında müdahil olma kararı aldı.
İsrail Avrupalı dostlarını yavaş yavaş kaybederken savaşın bölgede yayılma riski artıyor. İsrail’in Hizbullah ile çatışmalar sonrası Lübnan’a büyük bir saldırıya hazırlandığı dile getiriliyor. Bu gerçekleşirse Orta-Doğu’da savaş yeni bir cephe ile genişlemeye devam edecek.
Türkiye egemenleri tutmalarını gelişen duruma ayarlamaya çalışıyor. NATO’nun en önemli askeri güçlerinden bir olan Türkiye savaşa sürülürse, ön cephelerde yer alacağından büyük risklerle karşı karşıya kalacaktır. Bundan dolayı egemen güçler ABD ve NATO’nun baskısını dengelemek amacıyla Asya bloku ile de ilişkilerini geliştirmek istiyor. Rusya ile ilişkilerini korurken Çin ile de ticari ilişkilerinin yanında siyasi ilişkilerini de bu süreçte ilerletmek istiyor. Hakan Fidan’ın Çin ziyaretini bu açıdan ele almakta fayda var. Rusya’ya yakın duran Çin’in aynı zamanda savaşan tarafları barıştırmaya çalıştığı biliniyor.
Haftalık özetimize ülkemizde ki gelişmeler ile devam edelim. Özgür Özel’in Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ikili görüşme yapması sonrasında AKP’nin CHP’ye karşı yumuşaması umuluyordu. Ancak Erdoğan Özel görüşmeleri Erdoğan’ı değiştirmek yerine CHP’yi AKP’ye yaklaştıracak görünüyor. Özgür Özel ile Erdoğan önümüzdeki hafta tekrar bir araya gelecekler. Basında AKP-CHP arasında üstü kapalı bir koalisyona doğru giden bir ilişkinin geliştiği dile getiriliyor.
Erdoğan İYİ Parti’yi de karıştırarak gelecek seçimlerde şansını yükseltmek istiyor. İYİ Parti eski Genel Başkanı Meral Akşener ile Erdoğan Cumhurbaşkanlığı sarayında bir görüşme yaptı ancak görüşmede nelerin konuşulduğu açıklanmadı. Bu durum İYİ Parti içinde tepkilere neden oldu.
AKP’den normalleşme bekleyenler Hakkari Belediyesi’ne kayyum atanması sonrasında değişen bir şey olmadığını görmüşlerdir. AKP ilk yıllarda neydiyse yine odur. Sadece ilk zamanlar güç toplayabilmek için çeşitli siyasal ve sosyal güçlere şirin görünerek onları kendisine yedeklemeye çalıştı ve bunda da başarılı oldu. Güçlendikçe de ihtiyaç dışı kalanlar ile yollarını ayırdı ve bugün artık tek güç olarak ülkeyi yönetiyor. Bu yönetimi paylaşmak gibi bir niyeti yok. AKP her zaman buydu yarın da bu olmaya devam edecek. Burjuva muhalif partiler ise yavaş yavaş AKP’ye yaklaşıyorlar. Burjuva muhalefet partilerinin kayyum karşıtı açıklamaları olumlu olmakla birlikte ciddi bir tepki göstereceklerini sanmıyoruz.
Emek gündemi ile özetimizin sonuna yaklaşıyoruz.
İş kazaları hergün onlarca işçinin sakat kalmasına ve meslek hastalıklarına yakalanmasına neden olurken madenlerde, inşaatlarda, tarımda, fabrikalarda, tersanelerde, enerjide, kurye sektöründe, MESEM projesinde ve birçok sektörde çocuk genç demeden emekçilerin canını almaya devam ediyor. Özel sektör öğretmenleri taban maaş ve güvenceli çalışma hakkı için direnmeye devam ediyor. Ankara’da 13 gündür süren oturma eylemi Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde yapılan eylemlerle, destek ve dayanışmayla devam ediyor. Kocaeli Dilovası Gürdesan fabrikasında imzaladığı toplu sözleşme ile işçilerde büyük öfke yaratan Özçelik-İş Sendikasına ve patrona karşı işçilerin haklarına sahip çıkmak amacıyla 2,5 gün süren fabrika işgalinin ardından 40 işçi işten atılmıştı. İşçiler çarşamba günü sendika önünde basın açıklaması yaparak haksızlığa karşı direnmeye devam edeceklerini belirttiler. AKP’li Menemen Belediyesi’nde 400 işçinin işten atılmasına ve kölece koşullarda çalışmaya karşı işçilerin başlattığı eylemler kararlılıkla devam ediyor. Şişli Belediyesi’nde Kakil Yazar ve Turan Aktaş’ın işlerine dönmek için başlattıkları direniş yıllar geçmesine rağmen devam ediyor. Belediye işçilerinin ve çeşitli emek dostlarının kamuda çalışanların kadrolu ve güvenceli çalışma hakkı için her salı Kadıköy İskele Meydanı’nda yaptığı oturma eylemi bu hafta da devam etti. Mersen fabrikasında Birleşik Metal-İş Sendikası üyesi işçilerinin toplu sözleşme hakları için başlattıkları direniş 49 gündür kararlıca sürüyor. Mücadeleci emek güçlerinin “Temmuz’da zam şart” talebiyle başlattıkları kampanya farklı şehirlerde çeşitli eylem ve etkinliklerle devam ediyor. İş yeri patronunun işçilere “Baba vasiyetidir, sendikayı fabrikaya sokmayacağız” dediği Lezita işçilerinin sendikal haklarının çiğnemesine karşı başlattıkları grev 93 gündür devam ediyor. İzmir’de Kemalpaşa’da insanca yaşayabilecekleri hakları içeren toplu sözleşme talebiyle başlayan Purmo Group işçilerinin grevi 30 gündür kararlıca devam ediyor.
Hafta boyunca Hakkari Belediyesi’ne kayyum atanmasına karşı eylemler ağırlıktaydı. Sırbistan’da üç yıla yakındır tutsak bulunan ve adalet isteyen devrimci Ecevit Piroğlu’nun direnişi 115. gününü geçti. 46 Kiloya düşen Ecevit Piroğlu’nun sağlık durumu çok ciddi endişe veriyor. Devrimci ve demokratik güçler hafta boyunca eylem ve etkinliklerini sürdürdüler.
Batılı emperyalistler yeni bir dünya savaşına hazırlanırken toplumsal muhalefetin gelişme olanakları da artıyor. Rusya kendisini vuracak NATO ülkelerinin düşmanlarına silah vereceğini açıkladı. Bu gidiş anti-emperyalist mücadelenin gelişmesine yol açabilir. Filistin’de soykırım yapan İsrail günden güne tecrit olurken, karşısındaki direniş cephesi de büyümektedir. Dünyada gelişen savaşı durduracak olan tek güç barış yanlısı güçlerdir. Devrimci ve demokratik güçler hem savaşı durdurmak hem de burjuvazi karşısında güç biriktirmek için çalışmalıdır. Riskler artıyor fakat 2022 yılı başından bu yana vurguladığımız gibi mücadele imkanları daha çok artıyor.
