ABD’de “Pentagon Belgeleri” olarak bilinen, hükümetin Pentagon’un gizli belgeleri ifşa ederek, ABD’nin Vietnam Savaşı’yla ilgili yalanlarını ortaya çıkaran savaş karşıtı aktivist Daniel Ellsberg California’daki evinde hayatını kaybetti.
Daniel Ellsberg, 2 Mart’ta ilk kez Twitter hesabından kendisine “müdahale edilemez pankreas kanseri” teşhisinin konulduğunu duyurmuş ve “Size, doktorlarımın bana 3 ila 6 ay süre verdiğini haber vermekten dolayı üzgünüm” ifadesini paylaşmıştı.
Chicago’da 1931’de doğan Ellsberg, 1952’de Harvard Üniversitesinden mezun olduktan sonra Deniz Kuvvetlerine katılarak iki yıl orduda görev yaptı. Ellsberg, ordudan sonra Harvard’a dönerek ekonomi üzerine doktorasını tamamladı ve 1964’te Savunma Bakanı Robert McNamara döneminde Pentagon’da işe başladı. Vietnam’da iki yıl görev yapan Ellsberg, bölgedeki savaşla ilgili en gizli bilgileri içeren ve “Pentagon Belgeleri” adıyla bilinen Savunma Bakanlığının özel kapsamlı çalışmasına katkıda bulundu.
Zamanla Vietnam Savaşı konusundaki fikirleri değişen Ellsberg, RAND Cooperation’da savunma analisti olarak çalışırken 1969’da ABD hükümetinin savaşı kazanamayacağını çok önceden bildiğini ve kamuoyunu kandırdığını ortaya çıkaran 7 bin sayfalık “Pentagon Belgeleri”ni gizlice fotokopisini çekerek basına sızdırdı.
Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon, Ellsberg’i hain olmakla suçlarken yönetim, New York Times ve Washington Post’a sızdırılan belgelerin yayımlanmaması için mahkemeye başvurdu ancak Yüksek Mahkeme, davada basının lehine karar verdi.
Casusluk Yasası’ndan dava açılan Ellsberg, 115 yıl hapis cezası istemiyle yargılandı. Dava, Nixon hükümetinin yasa dışı gizli dinlemeler yaptığının ortaya çıkmasıyla usulsüzlükten iptal edildi.
Dönemin uzmanları, Ellsberg’in sızdırdığı belgelerin ülkedeki savaş karşıtlığını artırarak ABD’nin Vietnam’dan çekilmesinde etken olduğu, akabindeki gelişmelerin de Nixon’ı istifaya götüren Watergate Skandalı’nın ilk işaretlerini oluşturduğu değerlendirmesinde bulundu.
Ellsberg, Vietnam savaşından sonra ömür boyu savaş karşıtı tutumunu sürdürdü, Irak ve Afganistan başta olmak üzere Rusya-Ukrayna Savaşı’na karşı çıkanların arasında yer aldı.
Devlete ait gizli belgelerin sızdırılması konusunda her zaman muhbirlere arka çıkan Ellsberg, bu konuda ABD kamuoyunda çok tartışılan Edward Snowden ve Chelsea Manning gibi ifşacılara da destek verdi. (AA)
