Türkiye solunun öncülerinden Mihri Belli’yi unutmayacağız

0
1874

Yolun düşerse kıyıya bir gün

ve maviliklerini enginin

seyre dalarsan,

dalgalara göğüs germiş olanları hatırla,

selamla, yüreğin sevgi dolu

çünkü onlar fırtınayla çarpıştılar eşit olmayan savaşta

ve dipsizliğinde enginin yitip gitmeden

sana liman gösterdiler uzakta. (*)

Türkiye devrimci hareketinin öncülerinden Mihri Belli, 10 yıl önce bugün aramızdan ayrıldı.

Belli, 1916 yılında İstanbul Silivri’de doğdu. Babası Urfalı Mahmut Hayrettin Bey, emperyalist güçlere karşı verilen Kurtuluş Savaşı sırasında, Trakya direnişini örgütleyen direnişçiler arasındaydı.

1936 yılında Amerika’ya eğitim için giden Mihri Belli, Marksist fikirlerle burada tanıştı. Gençlik ve işçi hareketlerine katıldı; Missisipi’de siyahi emekçiler arasında çalıştı.

1940 yılında ülkeye dönen Belli, o dönem illegal olan TKP ile temas kurdu. 1942 yılında TKP’nin Merkez Komite üyeliğine seçildi. 1943 yılında gençlik örgütü İlerici Gençler Birliği’nin (İGB) kurulmasına önderlik etti. 1944 yılında TKP operasyonu sürerken Süleymaniye Camisinin iki minaresi arasına “Saraçoğlu Faşisttir – Vurgunculuk ve Faşizme Karşı Savaş Cephesi” imzalı bir pankart asma girişiminde bulunmaktan dolayı tutuklandı. Belli, TKP içerisinde Şefik Hüsnü, Hikmet Kıvılcımlı gibi isimlerle birlikte direnişçi bir geleneğin yaratılmasına ön ayak oldu. Poliste ve hapiste direniş geleceğimizin yaratıcılarından biri oldu.

Mihri Belli, enternasyonalist bir devrimciydi. Hapisten çıktığı sırada gelişen Yunan İç Savaşı’na gerilla olarak katıldı. Buradaki çatışmalardan birinde ağır şekilde yaralandı. Tedavi edilmek üzere Sovyetler Birliği’ne götürüldü.

Belli, 1951 yılındaki ünlü TKP tevkifatında tutuklandı. Kaldığı Sansaryan Han’da yoğun işkence ve baskıya maruz kaldı. Direnişçi kimliğini burada da korudu. Hapislik sürecinden sonra yeniden pratik mücadeleye atıldı.

60’lı yıllarda “Milli Demokratik Devrim” tezlerini geliştiren Mihri Belli, “68 Kuşağı” olarak bilinen devrimci kuşağın ortaya çıkmasının öncülüğünü yaptı. 12 Mart’tan sonra yeniden yurt dışına çıkmak zorunda kalan Belli, bir süre FKÖ’nün misafiri oldu. Ardından Türkiye’ye gelip, Avrupa’ya çıktı.

1974 yılında arkadaşları ile birlikte Türkiye Emekçi Partisi’ni kurdu. TEP, programındaki Kürtlere eşit ulusal demokratik haklar talebi nedeniyle derhal kapatma talebiyle konuşturmaya uğradı. Bir süre sonra kapatıldı. 1979 yılında Belli, İstanbul’da silahlı saldırıya uğradı ve ağır şekilde yaralandı. 80 sonrası yeniden yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. 1992 yılına kadar İsveç’te kalan Mihri Belli, sonrasında ülkeye dönüş yaptı.

Mihri Belli, 1990 yılında Hareketimizin ve dergimiz Odak’ın çıkışında da öncü bir rol üstlendi. Yazılar yazdı, konuşmalar yaptı… Her yaştan insanımızın kendisine örnek aldığı bir önderdi.

Direnişçiler açısından Mihri Belli sosyalizm mücadelesine bağlılığı, anti-emperyalist tutumu, cesareti, kararlılığı ve özveriyi sembolize eder ve her zaman aklımızda öyle yer edecektir. 16 Ağustos 2011 yılında aramızdan ayrılan Mihri Belli’yi unutmayacağız.

(*) Fransız şair Pierre-Jean de Béranger’in bu şiiri Mihri Belli tarafından Türkçe’ye kazandırılmıştır.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.