İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile Eylül ayında Kahire’de imzaladığı ve nükleer denetim alanında teknik iş birliğinin yeniden başlatılmasını öngören Kahire Anlaşması’nın feshedildiğini Ajans’a resmen bildirdi. Kararın, UAEA Yönetim Kurulu’nda İran aleyhine kabul edilen son tasarıdan sonra alınması, Tahran ile Batılı ülkeler arasındaki nükleer gerilimin yeniden tırmandığı dair yorumlara neden oldu.
İran’ın yarı resmi ajansı Tesnim Haber’e göre; İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan Avrupa üçlüsü ile ABD’nin girişimiyle UAEA Yönetim Kurulu’na sunulan ve bugün kabul edilen İran karşıtı karar tasarısını “hukuka aykırı ve siyasi” olarak niteledi. Söz konusu karar, İran’daki nükleer tesislere ve zenginleştirilmiş uranyum stoklarına ilişkin daha fazla bilgi ve erişim talep ediyor.
Erakçi, bu adımın “İran’ın iyi niyetini yok saydığını” belirterek, Batılı ülkelerin baskısıyla alınan kararın UAEA’nın teknik karakterine zarar verdiğini ve Ajansın bağımsızlığı ile güvenilirliğini sorgulanır hale getirdiğini söyledi. İranlı Bakan, bu süreçte Ajans ile İran arasındaki etkileşim ve iş birliği mekanizmalarının da ciddi şekilde zedelendiğini vurguladı.
Ayrıca Erakçi, UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi’ye bugün gönderilen resmi mektupta, Kahire’de varılan mutabakatın artık geçerli olmadığının ve İran tarafından feshedildiğinin açıkça bildirildiğini kaydetti.
Kahire Anlaşması nedir?
İran, Haziran ayında ABD ve İsrail’e atfettiği saldırıların ardından nükleer tesislerine yönelik bazı denetimleri askıya almıştı. 9 Eylül’de Kahire’de imzalanan anlaşma, UAEA müfettişlerinin, özellikle İsfahan, Fordow ve Natanz dışındaki tesislere belirli düzeyde erişimini yeniden sağlamayı ve denetim sürecini kademeli biçimde canlandırmayı hedefliyordu.
