Ufuk Gürbüz
Bir buçuk yıldır dünya genelinde yaşanan pandemi, yaşamımızda da etkin olmaktadır. Pandemi, başta emekçiler, yaşlılar, çocuklar ve engelliler olmak üzere tüm insanların yaşamlarını derinden etkilemiştir. Özel olarak engelliler, bu dönemde ekonomik ve sosyal sorunlar başta olmak üzere çeşitli sorunlarla yüzleşmektedir.
Engelliler, maalesef toplumdan ayrıştırılan ve ayrımcılığa maruz burakılan bir kesimdir. Pandemi, engellilerin yaşadığı bu ayrıştırıcı ve dışlayıcı tutumu körüklemiştir. Bu tutuma ailede, sokakta, iş hayatında ve örgütlü mücadelede de açık bir şekilde rastlamaktayız. Bu dışlayıcı tutum, engellilerin hayata eşit ve erişilebilir bir şekilde katılmasına engel olmakta ve aynı zamanda engellileri toplumdan uzaklaştırmaktadır.
Engelliler, günlük yaşantılarında zaman zaman bir rehbere ihtiyaç duymaktadır. Pandemi döneminde bu ihtiyaç, engelliler için bir risk haline dönüşmüştür. Örneğin; görme engellinin karşıdan karşıya geçerken bir rehbere ihtiyaç duyması, bir alışveriş merkezinde yardımcıya ihtiyaç duyması veya bir ortopedik engellinin fiziksel engeller karşısında rehbere ihtiyaç duyması gibi durumlar sosyal mesafe kurallarının ihlal edilmesine yol açmaktadır. Çoğu zaman zorunluluktan kaynaklanan yardımcı ihtiyacının yanı sıra görme ve ortopedik engelliler, yaşantılarında dokunma veya tutunma eylemine sık sık başvururlar. Bu nedenle pandemide engelliler risk altında kalmakta ve virüsten korunma şartları zorlaşmaktadır.
Engelliler, pandemide iş hayatında da ciddi sorunlarla baş etmek durumunda kalmıştır. Pandeminin ağır yükünün emekçilerin omuzlarına yüklendiği bir ortamda, engelli işçiler için durum daha da vahimdir. Pandemi sürecinde işçi sağlığını yok sayan sermaye politikalarının en önde gelen mağdurları arasında engelli işçileri saymak mümkündür. Pandemi sürecinde engelliler, çalışma hayatında yok sayılmış ve engellilerin iş hayatına eşit ve erişilebilir katılımı için gerekli önlemler alınmamıştır.
Değerli okurlarım,
Engellilik, sosyal bir olgudur. Engelliliği salt tıbbi terimlerle açıklamak mümkün değil. Örneğin; savaşlar, iş kazaları, doğal afetler, trafik kazaları ve ateşli hastalıklar sonucunda insanlar sakat kalabilir. Dolayısıyla engellilik olgusu, bir yönüyle sistem içinde gerekli tedbirler alındığı sürece önlenebilir bir olgudur. Bu anlamda pandemi döneminde engellilerin yaşadığı sorunların önlenebilir olduğunu tespit etmeliyiz. Maalesef bu anlamda gerekli önlemlerin alınmadığını ve engellilerin pandemi sürecinde kaderlerine terk edildiğini de eklemek zorundayız. Bu şartlar altında toplumun tüm engellenen kesimlerine düşen görev ise engelliliğin bir farklılık olduğu bilinciyle dayanışmamızı pekiştirmek ve daha eşit, erişilebilir bir dünya hayalimiz için mücadele etmektir.
