Yunanistan’ın Selanik şehrinde sabun ve temizlik malzemeleri üreten Vio Me adlı fabrika, yıllardır patronsuz üretim yapıyor. Avrupa Eğitim ve Dayanışma Hareketi olarak yaz kampı amacıyla 18 Temmuz’dan beri Selanik’teyiz. Selanik’e gelmişken böyle bir tecrübeyi görmeden gitmek istemedik ve fabrikayı ziyaret ettik. 22 Temmuz’da fabrikaya geldiğimizde bizi işçiler tarafından oluşturulan 25 kişilik komitede yer alan Dimitris karşıladı ve birlikte fabrikayı gezdik.
Maaşlarını alamayan Vio Me işçileri 2011 yılında fabrikayı işgal ederek kollektif üretimin ilk adımını atmış. Neden maaşlarını alamadığını sorduğumuz Dimitris, “Kapitalistler parayı kendilerine aldığı için zarar etti, burası işçilerin emeğiydi ve bizim emeğimiz olduğu için işgal ettik. Sonradan da gördük ki işgal etmekle doğru karar vermişiz.” dedi.
Sohbet ettikçe anlıyoruz ki işgal 45 işçi ile başlıyor ve sonrasında bazı azalmalar yaşanıyor. Bugün 25 kişilik komite ile yoluna devam eden Vio Me işçileri, üretimin yapıldığı fabrikada 12 işçi bulundururken diğer komite üyeleri ise Atina’daki büroda çalışıyor. Size baskı yapılıyor mu diye sorduğumuzda Dimitris, “hala haciz memurları geliyor.” diyor.
Gezdiğimiz fabrika alanı oldukça geniş. Merkez ana bina ve yan üretim alanı olmak üzere fabrika iki bölüme ayrılmış. Bir kısımda üretim yapılırken diğer alan tiyatro, konser, göçmenlerle dayanışma alanı olarak değerlendiriliyor. Sadece bununla da kalmıyor. Birçok ülkeden gelen tıbbi malzemelerle dolu işçilerin reviri aynı zamanda çevre bölgede yaşayan yoksul halk için de revir olarak kullanılıyor. Görüyoruz ki Vio Me aynı zamanda dayanışma örgütü olarak da çalışıyor. Bu küçücük ama çok anlamlı kararlı direniş, işçi sınıfı önderliğinde bir muhalefet odağı oluşturmuş. Ünü uluslararası alana taşan bir direniş odağı.
Komitenin nasıl karar aldığını ve gelirin nasıl dağıtıldığını sorduğumuzda Dimitris, komitenin ayda iki kez toplandığını ve bu toplantılarda gündem oluşturduklarını anlatıyor. Oluşturulan gündemde üretim planı da yer alıyor. Ayrıca her gün üretime başlamadan önce on dakika günlük değerlendirme yapılıyor. Üretiminden gelen kazanç, üretimin hammaddesi ve vergiler olmak üzere ikiye ayrılıyor. Artan ise işçiler arasında eşit derecede paylaşılıyor. Aslında daha fazla kar edebileceklerini söyleyen Dimitris, devam eden işgal sürecinden dolayı fabrikaya yatırım yapamadıklarını belirtiyor. Buna rağmen önceden zarar edildiği söylenen Vio Me, bugün zarar etmeden yoluna devam ediyor.
Fabrikayı gezdikçe bir fabrikadan daha fazlasını gördük. Üretimin yapıldığı alanda değişik ülkelerden gelen dayanışma pankartları dikkatimizi çekiyor. Bir yandan sabun dolduran işçiler diğer yandan “1,2,3 daha fazla patronsuz fabrika” pankartları görüyoruz. Bu arada üretimin değiştiğini de öğreniyoruz. Eskiden kimyasal üretim yapan fabrika bugün kimyasal madde içermeyen doğan sabun ve temizlik ürünleri üretimi yapıyor. Sabun yapım alanını gezerken burnumuza gelen limon kokusu da bunu doğruluyor.
Sohbetimizin sonuna geldiğimizde ziyaretçi defterine Odak ve Eğitim Dayanışma Hareketi olarak imza atarak oradan ayrıldık. Bu deneyim bize başka bir dünyanın mümkün olabileceğini somut olarak gösterdi.
Odak Dergisi
