Amazon’daki ormansızlaştırmaya karşı mücadele için Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Guyana, Peru, Surinam ve Venezuela’dan oluşan Amazon İşbirliği Antlaşması Örgütü (ACTO) tarafından Brezilya’nın Belem şehrinde bir zirve düzenlendi. Zirvede NATO, ABD ve Avrupa ülkelerinin dünyanın en büyük yağmur ormanını tehdit ettiğine vurgu yapıldı.
Bolivya, Brezilya, Kolombiya ve Peru devlet başkanları zirveye katılırken, Ekvador, Guyana, Surinam ve Venezuela ise üst düzey yetkililerini gönderdi.
Amazon havzasını paylaşan 8 ülke tarafından 1995’te kurulan ACTO’nun 14 yıl sonra topladığı zirvede, hükümet temsilcileri dünyanın en büyük yağmur ormanının geleceği ile ilgili atılacak adımlarda anlaşmaya vardı ve ortak bir deklarasyon imzalandı.
BBC’nin haberine göre deklarasyon, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeyi, ormansızlaşmaya son vermeyi ve bunu besleyen organize suçla mücadele etmeyi amaçlıyor.
“Belem Deklarasyonu” adı verilen ortak açıklama, yerli haklarını güçlü bir şekilde vurguluyor. Aynı zamanda deklarasyonda su yönetimi, sağlık, iklim zirvelerinde ortak müzakere pozisyonları ve sürdürülebilir kalkınma konularında işbirliği de yer aldı.
Zirvenin açılış konuşmasında Brezilya Devlet Başkanı Lula de Silva, “iklim krizinin ciddi şekilde kötüleştiğini” vurguladı. Silva, “Çağımızın zorlukları ve bunlardan doğan fırsatlar, birlikte hareket etmemizi gerektiriyor” dedi ve ekledi: “Hiç bu kadar acil olmamıştı.”
Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro ise konuşmasında küresel ekonominin radikal bir şekilde yeniden düşünülmesi yönünde bir çağrıda bulundu. “Sıfır ormansızlaşmayı sağlamanın bile karbon emisyonlarını yok etmek için yeterli olmayacağını” savunan Petro, “Çözüm, kömür, petrol ve gaz yakmayı durdurmak” ifadesini kullandı.
Bolivya Devlet Başkanı Luis Arce, zengin ülkeleri Amazon’u korumak için çaba sarf etmeye ve finansal olarak desteklemeye çağırdı. İklim krizi ve sonuçlarına dair tüm sorumluluğun kendi omuzlarına ve ekonomilerine yıkılmaması gerektiğini belirten Arce, “Bu krizi biz yaratmadık’’ dedi.
Venezuela Devlet Başkan Yardımcısı Delcy Rodriguez, Amazon’daki tehditler arasında NATO, ABD ve Avrupa ülkelerini gösterdi. “Ülkelerimizde ABD, Avrupa ve NATO askeri üslerinin bulunması nasıl mümkün olabilir?” diye soran Rodriguez, “Kuzey Atlantik ülkelerinin stratejik olarak zaten gözlerini kaynaklara, suya, bu geniş toprakların biyo-çeşitliliğine diktiğini biliyoruz” diye konuştu.
8 ülke, BM İklim Değişikliği Zirvesi gibi her yıl toplanmaya karar verdi. 2025 BM İklim Zirvesi de Belem’de gerçekleşecek. Bir tür prova niteliği taşıdığı düşünülen toplantıda kimi başlıklar belirsiz bırakıldı.
Amazon’daki ormansızlaştırmayla mücadelede anlaşmaya varan ülkelerin, bazı alanlarda görüş ayrılıklarına sahip oldukları belirtildi. Kolombiya Cumhurbaşkanı Petro, Amazon havzasında petrol arama ve madencilik faaliyetlerini yasaklama taahhüdüne diğer ülkelerin de uymasını isterken, Brezilya’nın Amazon nehrinin ağzında petrol çıkarabilmek için yeni alanlar aramayı planladığı aktarıldı.
Amazon havzası dünya biyoçeşitliliğinin yaklaşık yüzde 10’unu oluştururken bölgede yüz milyarlarca ağaç bulunuyor. Solcu lider Lula, aşırı sağcı selefi Jair Bolsonaro dönemindeki Amazon’un ormansızlaştırılmasına vurgu yapmıştı. Brezilya Amazon’undaki ormansızlaşma, tarım ve madenciliği teşvik eden eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun döneminde artmıştı.
