Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan AYM’ye atanan yeni üye Yılmaz Akçil’in yemin töreninde konuştu. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katıldığı törende konuşan Arslan, AYM kurallarına uyulmasının anayasal zorunluluk olduğunu hatırlattı.
Yüksek Mahkeme’nin salonunda yapılan törende konuşan Arslan, “Elbette AYM kararlarını ve Anayasa hükümlerine ilişkin yorumunu beğenmeyebilir, bunlara katılmayabiliriz ancak bir hukuk devletinde katılmasak da bu kararlara uyulması Anayasal bir zorunluluktur” ifadelerini kullandı.
Salonda bulunan Erdoğan’a seslenen Arslan, “Sayın Cumhurbaşkanı bireysel başvuruyla ilgili olarak yanlış anlaşılan bazı hususları bu vesileyle bir kez daha ifade etmek istiyorum” dedi.
“Anayasa Mahkemesi temyiz incelemesi değil, Anayasaya uygunluk denetimi yapmaktadır” diyen Zühtü Arslan şunları söyledi:
“Norm denetiminde olduğu gibi bireysel başvuruda da AYM’nin baktığı herhangi bir Anayasal hak veya özgürlüğün ihlal edilip edilmediği hususudur. Ancak norm denetiminden farklı olarak bireysel başvuruda normların yorumu ve uygulanması sonucu tesis edilen kamu gücü işlemlerinin anayasallık denetimi yapılmaktadır. Bu şekilde yapılan anayasallık denetiminin de kanun yolu denetiminden farklı olduğu açıktır. Diğer yandan norm denetiminde olduğu gibi bireysel başvuruda da Anayasa Mahkemesi önündeki bireysel başvuru yoluyla getirilen anayasal uyuşmazlığı Anayasa’nın hükümlerini yorumlamak ve uygulamak suretiyle karara bağlamaktadır.”
Bireysel başvuru sürecinden önce temyiz mercii dahil tüm mahkemelerin Anayasa’yı yorumlayabildiğini ve yorumlamakla da yükümlü olduklarını dile getiren Arslan, “Ancak Anayasa’nın 148. maddesine göre bireysel başvuru olağan kanun yolları tüketildikten sonra yani kural olarak karar temyiz aşamasından geçip kesinleştikten sonra bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi’nin önünde gelebilmektedir” ifadelerini ekledi.
“Nihai yetki AYM’ye verilmiştir”
Arslan “Kesinleşen bir karara karşı bireysel başvuru yapıldığında da artık Anayasa’yı yorumlamak ve uygulamak konusunda nihai yetki Anayasa Mahkemesi’ne verilmiştir. Bu bağlamda temyizden geçerek kesinleşmiş yargı kararlarından sonra AYM’nin verdiği karar veya yaptığı yorumdan sonra, görüş farklılıklarının, yorum farklılıklarının bulunduğu gerekçesiyle AYM kararlarına uyulmamasının hiçbir anayasal ve yasal zemini yoktur, temeli yoktur” dedi.
Bireysel başvurunun etkili olabilmesinin ihlalin giderilmesi ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına bağlı olduğunu söyleyen Arslan “Bu sebeple AYM ihlalin tespiti yanında bu ihlalin nasıl giderileceğini ve ihlalin sonuçlarının nasıl ortadan kaldırılacağını da göstermek zorundadır” diye konuştu.
“AYM kararlarına uyulması zorunluluktur”
Bunun AYM’ye Anayasa ve kanunlarla yüklenen bir yükümlülük olduğunu kaydeden Arslan ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasının da kural olarak “ihlal öncesi hale getirmeyi” gerektirdiğini dile getirdi.
Arslan “Bunu yolu da ihlal şayet yargı kararından kaynaklanıyorsa bu yargı kararının ortadan kaldırılmasıyla sağlanabilir. Elbette AYM kararlarını ve Anayasa hükümlerine ilişkin yorumunu beğenmeyebilir, bunlara katılmayabiliriz ancak bir hukuk devletinde katılmasak da bu kararlara uyulması Anayasal bir zorunluluktur. Nitekim Anayasa’mızın 153. maddesine göre AYM kararları kesin olup yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar” dedi.
Anayasa’nın 153. maddesi olmasaydı da bu sonucun değişmeyeceğini kaydeden Arslan “Zira ihlal kararlarının icrası sadece Anayasa’nın 153. maddesinin bir gereği değildir. Kararların uygulanması her şeyden evvel Anayasa’nın hepimizi bağlayan ve kullandığımız yetkilerin meşruiyetini sağlayan bir toplum sözleşmesi olmasının, bu sözleşmeye sadakat yükümlülüğünün ve ahde vefa ilkesinin zorunlu bir sonucudur” diye konuştu.
