Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) 2022 yılı israf raporu yayımlandı. Bir tarafta açlık diğer tarafta israfı ortaya koyan rapora göre, dünyada günde 1 milyardan fazla öğün çöpe atılıyor.
Raporda dünya genelinde 780 milyon kişi açlıkla mücadele ederken ve dünya nüfusunun 3’te biri gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalırken, günde 1 milyardan fazla öğünün çöpe atıldığı ifade edildi.
Toplam değeri 1 trilyon doları aşan israfın yüzde 60’ının evlerde, yüzde 28’inin gastronomi ve restoran sektöründe olduğuna dikkat çekilen raporda geriye kalan yüzde 12’sinin ise market, kasap gibi perakende satış noktalarında gerçekleştiği belirtildi.
Hava sıcaklığının yüksek olduğu ülkelerde soğutma zincirlerinin kırılmasının israfı tetiklediği belirtilen raporda, çöpe atılan gıda ürünlerinde sadece gelişmiş ülkelerin sorumlu olmadığını, sorunun küresel ölçekte olduğu bildirildi.
Gıda israfını “küresel bir trajedi” olarak niteleyen UNEP İcra Direktörü Inter Andersen, Kenya’nın başkenti Nairobi’de düzenlenen basın toplantısında “Bugün milyonlarca insan açlık çekerken, dünyanın her yerinde ıda israfı yaşanıyor. Küresel bir trajedi olan gıda israfının iklim ve doğa üzerinde de olumsuz etkileleri bulunuyor.” ifadelerini kullandı.
Raporun yazılmasına yardımcı olan WRAP adlı STK’dan Richard Swannell, “Sadece israf edilen gıdalarla dünyadaki tüm aç insanları – yaklaşık 800 milyon aç insan var – günde bir öğün doyurabiliriz” diye vurguladı.
Bu israfın %60’ı, yani 2022 yılında dünya genelinde toplam bir milyardan fazla gıda israfının 631 milyon tonu evlerde gerçekleşti.
Gıda hizmetleri (kantinler, restoranlar, vb.) %28’ini, süpermarketler, kasaplar ve her türden bakkallar ise %12’sini oluşturuyor.
Tahminlere göre bu, yılda 1.000 milyar dolardan fazla paranın gereksiz yere çöpe atılmasına eşdeğer.
Raporun yazarları, mevcut gıdanın neredeyse beşte birini ilgilendiren bu israfın “çevresel başarısızlık” ile eşanlamlı olduğunu belirtiyor: dünyadaki sera gazı emisyonlarının %10’una kadarını oluşturuyor ve asla yenmeyecek mahsulleri yetiştirmek için büyük tarım arazileri gerektiriyor.
Richard Swannell, eğer bu israf bir ülke olsaydı, “Amerika Birleşik Devletleri ve Çin’in ardından üçüncü en büyük sera gazı yayıcısı olurdu” diyor.
Richard Swannell’e göre evlerde meydana gelen israfın büyük bir kısmı, insanların gerçekten ihtiyaç duyduklarından fazlasını satın almaları, porsiyon boyutlarını yanlış değerlendirmeleri ve artan yemekleri yememeleri ile bağlantılı. Tüketiciler ayrıca son kullanma tarihi geçmiş, yenilebilir durumdaki ürünleri de çöpe atıyor.
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde basit bir dikkatsizlikten başka nedenlerle, örneğin soğutma sorunları yüzünden de çok sayıda gıda kayboluyor.
Ancak sanılanın aksine gıda israfı sadece “zengin ülkelerin sorunu” değil ve dünyanın her yerinde görülüyor.
İşletmeler söz konusu olduğunda, daha sürdürülebilir bir alternatif bulmaktansa gıdaları çöpe atmak çoğu zaman daha ucuza geliyor.
BM tarafından konuyla ilgili olarak yayınlanan bu ikinci rapor, bugüne kadarki en kapsamlı genel değerlendirmeyi sunuyor.
