Fransa’da başlayan çiftçi eylemleri Bulgaristan, Belçika, Yunanistan gibi ülkelere de yayıldı. Eylemler günlük yaşamı etkilediği gibi Avrupa Birliği ülkeleri arasında da zaman zaman gerginliğe ve sorunlara yol açıyor.
Özellikle Fransa’da sendika ve kooperatifler çatısı altında örgütlenen çiftçiler, ithalata karşı, hükümetin getirmek istediği vergilere ve son olarak tarım ürünleri fiyatlarının düşmesine karşı eylemler yapıyor.
Hükümetin tarım politikasını protesto eden çiftçiler, ülkenin doğusunda; Almanya ile kara yolu bağlantısının sağlandığı sınır kapılarını trafiğe kapattı.
Çiftçiler, kamyon ve traktörleri ile Almanya sınırındaki Alsace bölgesinde 6 gümrük kapısından 5’ini kapattı.
Peki Avrupa’lı çiftçiler neden ayakta, bu aşamaya nasıl gelindi talepleri neler…
AB’nin Rusya politikası, karşılıklı ambargoyu gündeme getirdi. Rusya’nın bir yıldan daha uzun bir süredir AB ülkelerine uyguladığı “gıda ürünü almama” ambargosu ihracatı durdurdu. Önemli bir pazar olan Rusya’nın bu tutumu, Avrupa’da tarım ve gıda fiyatlarını düşürdü. Avrupa’da tarım ürünlerinin ve buna bağlı olarak da gıda maddelerinin fiyatları düşüyor. Oysa maliyetlerde aynı oranda düşüş yok. Fiyatlardaki düşüş nedeniyle çiftçiler zarara uğruyor. Bu zararın desteklerle veya ek bütçelerle karşılanması gerekirken, destekler kısmi de olsa azaltılıyor. Bu da çiftçilerin isyan etmesine neden oluyor.
Bazı ülkelerde özellikle Fransa’da çiftçilerin ödedikleri vergiler daha yüksek. Daha düşük vergi ödeyenler rekabette avantajlı konuma geliyor. Buda küçük çiftçiyi her geçen gün daha fazla eziyor.
Çiftçiler daha korumacı politikalar istiyor.Yerli üretimin daha çok desteklenmesini, ithalatın sınırlanmasını, hatta yapılmamasını, ödedikleri vergilerin azaltılmasını talep ediyor. Bütün bu talepler aslında serbest piyasa ekonomisi kurallarına aykırı. Birlik üyesi ülkeler ulusal etiket sistemine geçmeye başladı. Belçika yerli süt ürünlerinin tüketimini artırmak ve tüketicileri yerli ürünlere yönlendirmek için ulusal etiketleme sistemine geçen ülkelerden birisi oldu. Ancak, Belçika’da üretilen sütün sadece yüzde 1’i bu ülkede tüketiliyor. Genel olarak bakıldığında, AB’nin süt kotlarını kaldırması, üretim artarken tüketimin aynı oranda artmaması ve ihracatın artmaması ciddi sorunlar yaratıyor. Fransa Hükümeti, bir süre önce et tüketiminin azalması nedeniyle “yerli et tüketin” kampanyası başlattı. Çiftçiler bu kampanyayı yetersiz buluyor. Marketlere fiyat artışı için müdahale edilmesini istiyor.
Fransa’da acil önlem paketi kapsamında 500 milyon euroluk vergi indirimi olmak üzere 1.1 milyar euro destek sağlandı. Fransız Hükümeti, gıda işletmelerinden ve perakendecilerden çiftçiye ödedikleri fiyatlarda artırıma gitmesi için girişimlerde bulundu fakat bu konuda sonuç alamadı. Fransa’da Tarım Bakanlığı’nın açıklamasına göre çiftçilerin yüzde 10’u iflasın eşiğinde.
Yeni tarım düzeni yüksek maliyet ile üretim yapan küçük çiftçilerin para kazanmasını engelliyor ve onları sistemin dışına itiyor. Örgütlü çiftçiler buna direnerek eylem yapıyor. Türkiye’de bu sorun çok daha ağır biçimde yaşanıyor. Ancak çiftçiler örgütlü olmadıkları için direnemiyor ve tarımdan çekiliyor. Avrupa’daki bu durumun ilerleyen günlerde Türkiye’yi daha çok etkileyeceği tahmin ediliyor.
