Paris Odak/02.05.2013
Gerek kendi okumalarımda, gerek arkadaşların konuları anlatmalarında, yeniden bir çok şeyi hatırlayıp öğreniyorum. Bir de Marx’ın, Kapital’de anlattığı, ayrıntılarına kadar indiği, gayet ayrıntılı örneklediği ekonomi konularını çalışmaya katılan arkadaşların günlük yaşamlarından örneklerle somutalştırmak insana daha iyi kavrama ve öğrenme olanağı sağlıyor.
1 – Kendinizi tanıtır mısınız?
Benim adım Fırat, 1962 Sivas/Divriği’de doğdum. İlkokulu köyde okudum. 1975’te İstanbul’a geldim Çeliktepe’de ortaokula başladım. Bu yıllar Türkiye’de siyasal mücadelenin, 12 Mart 1971 Askeri faşist cuntası tarafından 30 Mart 1972’de Kızıldere katliamı ile kesintiye uğrattığı siyasal mücadelenin ve sınıf mücadelesinin yeniden yükseldiği yıllardı. Devrimci mücadelenin her alanda yükseldiği bu yıllarda, oligarşi yeni komploları ve katliamları da devreye soktu. Onun için, 1 Mayıs 1977’de Taksim meydanındaki, mitingde yapılan katliamda 34 devrimci, emekçi katledildi, yüzlercesi de yaralandı. Bu sırada ben de, Dev-Genç kortejinde meydanın ortasındaydım. Yanımda, gözlerimin önünde onlarca devrimci, polis kurşunlarıyla ve panzerlerle ezilerek katledildi. Bu katliam, benim için bir dönüm noktası oldu, siyasal mücadelenin içinde daha bilinçli yer almam konusunda. 1978’de Yeni Levent Lisesi’nde liseye başladım, o yıllarda öğrenci gençliğin liselerde yoğun mücadelesinden dolayı ve benim de bu mücadelenin içinde yer almamdan dolayı liseyi üç ayrı lisede okumak zorunda kaldım. O yıllarda lise ikiyi Feriköy Lisesi’nde, lise üçü de Bağlarbaşı Cumhuriyet Lisesi’nde okudum. 12 Eylül 1980 askeri faşist cuntasından önce bir kaç kez gözaltına alındım. Gayrettepe’de, Sansaryan’da ve Hasdal Askeri Kışlası’nda kaldım.
Bir kez de kısa dönem Selimiye Kışlası ve Alemdağ Askeri Cezaevinde hapis yattım. 12 Eylül’den sonra 1982’de gözaltına alındım bir süre sonra serbest bırakıldım, daha sonra yine gözaltına alındım 1982’nin sonundan 83’ün mayıs ayına kadar altı ay hapis yattım. 1984’ün sonbaharında yine beni gözaltına aldılar ve bir süre sonra yine serbest bıraktılar.
1985 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne başladım, uzayan öğrenimimden sonra kazanmış olduğum öğretmenlik mesleğini, siyesi faaliyetlerimden dolayı yapamadım. Üniversite yıllarımdan da birkaç kez gözaltına alınıp bırakılmıştım. Daha sonraki yıllarda 1997’nin sonunda göz altına alındım ve tutuklanıp Ümraniye E Tipi Hapishanesine konuldum. 19 Aralık saldırı ve katliamından sonra sırası ile Kandıra, Tekirdağ, Edirne ve tekrar Tekirdağ F Tipi hapishanelerinde yattım. 2004 yılının sonun da uzun yargılanmadan dolayı ve davanın sonuçlanmamasından dolayı, ara tahliye ile serbest bırakıldım. Böylece 12 Eylül 1980 öncesi , sonrası ve 1990’li yıllar , 2000’li yıllar olmak üzere ayrı ayrı siyasi davalarda ve Türkiye’nin çeşitli hapishanelerinde yattım. Hapishaneden çıktıktan sonra gazete, dergi satış bayiliği yaptım. 2010 yılında Yargıtay, 20 yıllık hapis cezamı onayladıktan sonra yurt dışına çıktım. Şimdi üç yıla yakın zamandır Paris’te tek başıma yaşıyorum.
2 – Bu çalışmaya hangi beklentilerle ve nasıl katıldınız?
Bu çalışmaya arkadaşların bir grup halinde kitap okuma önerileri üzerine katıldım. Benim katılmamın nedeni ise, uzun süredir böylesi bir grup çalışmasından uzaktım ve her ne kadar kendi başıma çeşitli konularla ilgili kitap okumaya çalışıyorsam da, uzun süredir birçok kitabı sonuna kadar okuyup bitiremedim. Daha çok kitaplarda, bölüm bölüm ilgilendiğim konuları okuyup geçiyordum. Ama grupla birlikte kitap okumak insana daha çok sorumluluk veriyor ve her konuyu okuyup arkadaşlarla tartışma isteğini uyandırıyor insanda. Birde okuduğun kitaptaki konuları arkadaşların bakış açılarıyla ve anlatımıyla dinlemek insanın ufkunu daha da açıyor. Bir de grupla birlikte okumak insanın kollektif çalışma yönünü geliştiriyor. Gittikçe Avrupa metropollerinde, insanın her geçen gün günlük yaşamın koşuşturmalarında, bireycileştiğini insan görünce böylesi kollektif grup çalışması insana birlikte bir şeyleri başarmanın kollektif ruhunu da aşılıyor.
3 – Daha önce Kapital gibi teorik kitaplar okumuş muydunuz?
Daha önce ekonomiyle ilgili birçok teorik kitap okumuştum. Özellikle Marx’ın “Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı”yı, Bazil Nikitin’in “Ekonomi Politik”ini, Lenin’in “Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi”ni ve Doğan Avcıoğlu’nun “Türkiye’nin Düzeni” adlı ekonomi kitaplarını başlıca olmak üzere çeşitli kitaplar ve ayrıca ekonomiyle ilgili birçok yazı ve makale de okudum. Yıllar önce özellikle Marx’ın “Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı” kitabının kapsamlı bir özetini de çıkarmıştım. Ama bugüne kadar bir çok defa okuma girişimim olmasına rağmen, Kapitalleri bir türlü okumaya zamanım olmadı. Biraz da nasıl olsa “Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı” kitabı, Kapitallerin bir özetidir, ben de okuyup kapsamlı bir özetini zaten çıkardım, zamanım olduğunda da Kapitalleri bir gün mutlaka okurum diye, hep erteledim. Hatta hapishanede, Kapitalleri okumaya karar verdiğimde baskısının az olmasından dolayı birinci cildi bulamamıştım. Hapishanedeki bir başka komünde var olan birinci cildi, bir çok insan okumak için sıraya girmişti, bana bir türlü sıra gelmemişti. Ben de, birinci cildi okumadan, ikinci ve üçüncü cildi okumam diye inat edince, böylece bugüne kadar Kapitalleri okuyamamış oldum.
4–Bu çalışmada nasıl öğreniyorsunuz?
Grup olarak okuduğumuz bu, kitap okuması çalışmasın da, yeniden bir çok şey öğreniyorum. Hatta yıllar önce okuyup unuttuğumuz bir çok konuyu, yeniden hatırlamayı da sağlıyor bize bu çalışma. Gerek kendi okumalarımda, gerek arkadaşların konuları anlatmalarında, yeniden bir çok şeyi hatırlayıp öğreniyorum. Bir de Marx’ın, Kapital’de anlattığı, ayrıntılarına kadar indiği, gayet ayrıntılı örneklediği ekonomi konularını çalışmaya katılan arkadaşların günlük yaşamlarından örneklerle somutalştırmak insana daha iyi kavrama ve öğrenme olanağı sağlıyor.
5- Çalışmada neler aldınız, ona neler verdiniz?
Bu grup çalışmasında, yeniden düzenli okuma alışkanlığını sağlamaya çalışıyorum. Çünkü insan yıllarca kendi başına tek hareket ettiğinde bir şeyi zamanında okuyup bir yerlere yetiştirme sorumluluğu olmadığından dolayı, nasıl olsa okurum deyip, bugün yarın derken bir de bakıyorsunuz ki, günler, haftalar, aylar hatta bazen yıllar geçmiş okumanız gereken konuları, kitapları hala okumamışsınızdır. Ama grup çalışmasıyla birlikte, sadece kendinize karşı sorumlu değilsiniz, gruptaki tüm arkadaşlara karşı da sorumluluk duyduğunuz için, zamanında konuyu ve kitapları okuma sorumluluğunu duyuyorsunuz. Bu da gittikçe bireyselleşen bizlerin, yeniden sorumluluk duyup zamanında okumamız gereken konuları ve kitapları okuyup, zamanında yapmamız gereken sorumlulukları da yerine getirmemizi sağlıyor. İşte böyle bir grup çalışması bana, yeniden bu sorumlulukları da sağlıyor. Grup çalışmasına bir şeyler vermeye gelince, aslında istediğim düzeyde bir şeyler verdiğimi henüz söyleyemem. Tamam grupla birlikte kitap okuyoruz, bir şeyleri birlikte yapıyoruz ama ben hala düzenli okumaları daha fazla yapıp daha da fazlasını vermeyi henüz başaramadım. Zamanla bunu daha iyi ve daha fazla yapmaya çalışacağım.
6- Çalışma birbirinizle ve çevrenizle ilişkilerinizi nasıl etkiliyor?
Grup çalışması, birbirimizle ilişkilerimizi olumlu yönde çok iyi geliştiriyor. Bu çalışma ilerledikçe inanıyorum ki, arkadaşlarla daha çok şey paylaşacağız. Bir de böylesi bir çalışmada arkadaşların her birinin, bu çalışmalara farklı farklı yönlerden katkılarını görme imkanını sağlıyor bizlere. Bu da böylesi bir çalışmada arkadaşların her birisiyle karşılıklı olarak birbirimizi daha iyi tanımamızı sağlıyor. Böylesi bir grup çalışması çevremizle ilişkilerimizi de olumlu yönde etkileyip geliştiriyor. Grup olarak yaptığımız kitap okumalar ve çalışmalar birbirimizi eğitip geliştirdiği gibi, grup çalışması aynı zamanda yeni insanları ve yeni çevreleri de tanımamızı sağlıyor. Bu da hem birey olarak, hem de grup olarak çevremizle sosyal ilişkilerimizin gelişmesini sağlıyor.
