Erdoğan’ın bir AKP’li vekil tarafından “İkinci Atatürk” gösterilmesi Cumhuriyet’in getirildiği yere işaret ediyor. 1923 yılında kurulan Cumhuriyet çoktan yıkıldı ve yerine önce emperyalizme bağımlı bir oligarşik dikta kuruldu. O rejimin yerini şimdi de dinci bir rejim almış durumda ve hükümet şimdi dinci cumhuriyetini kutluyor.
Türkiye’de Mustafa Kemal ve arkadaşlarının 1923 yılında ilan ettiği Cumhuriyet bütün eksikliklerine rağmen büyük bir ilerici adım oldu. Saltanata son veren bu aydınlanmacı adım feodalizmin tasfiyesinin, laikliğin ve burjuva devrimlerinin yolunu açan bir nitelik taşıyordu. Bunu Medeni Kanun (1926) ve kadınlara seçme ve seçilme hakkı (1934) izleyecekti. Cumhuriyet bireysel haklar bakımından çok önemli bir özgürleşme olanağıydı.
Türkiye’de kadınlar seçme ve seçilme hakkını Fransa, İtalya, Belçika ve İsviçre kadınlarından önce kazandı. Cumhuriyet’in aydınlanmacı ve anti-feodal niteliği nedeniyle onun en büyük düşmanı da dinciler oldu. Dinciler, Cumhuriyet’in yarattığı sınıf olan tekelci sermayenin doğal ittifakı haline geldiler. Bu iki güç emperyalizmle işbirliğine girerek Cumhuriyet’in halkçı ve devrimci yönde gelişmesini sürekli baltaladılar.
“Demokrasi” adı verilen çok partili sistem gerçekte kapıları dinsel gericiliğe daha çok açarken sola ise kapalı tutmayı sürdüren bir sistem olmuştu. Devrimciler 1950 yılında başlayan Demokrat Parti iktidarını hapislerde geçirdiler. Devrimciler hem tek partili dönemde hem de çok partili dönemde sürekli ezildiler.
Cumhuriyet Batılı emperyalist güçlere karşı Kurtuluş Savaşı sayesinde kurulmuştu. Savaş Sovyetler Birliği ve ezilen halkların dayanışmasıyla kazanıldı. Tekelci burjuvazinin gözü ise hep Batılı emperyalistlerle bütünleşmekteydi.
Türkiye ilerici aydınlarının en önemli engellerinden biri Batılı ülkelerden umut beklemeleridir. Aydınlanma devrimlerinden geçerek sanayileşmiş olan Batılı ülkeler azgelişmiş ülkeleri geri bıraktırmaya ve sömürmeye dayalı emperyalist bir siyaset izliyorlardı. İleri kapitalist ülkelerin, az gelişmiş ülkelerin ekonomilerini baltalaması ve siyasi olarak da onlara gericilik yayması Batı’nın görünümüne ve propagandasına ters düşüyordu. Evet, Batılı ülkeler Türkiye’ye aydınlık değil karanlık yaydılar. İslamcı gericilik hep İngiltere ve ABD güdümlü oldu. Müslüman Kardeşler, Yeşil Kuşak, Taliban, IŞİD onların eseridir.
Türkiye’nin 1952 yılında NATO ittifakına katılması cumhuriyetin yıkılması sürecinin en önemli aşamalarından biridir. Tekelci sermayenin yedeği olan dinsel gericilik solun askeri darbelerle ezildiği süreçlerde büyüyerek AKP iktidarı ile egemen duruma geldi. Sosyalistlere yakın sol Kemalizm daha 1971 askeri darbesiyle devletten tasfiye edilmişti. Devrimci hareketler özellikle 12 Mart ve 12 Eylül faşist darbeleriyle ezildiler.
Cumhuriyet’in en önemli eksikliği onun daha baştan anti-komünist ve sola kapalı olmasıydı. Komünistler ve sol akımlar, yukarıda belirtildiği gibi, hem Mustafa Kemal döneminde hem de sonrasında ağır baskı altında tutuldular. Cumhuriyet işçi ve emekçilerin örgütlenme ve hak arama özgürlüklerini uzun süre yasakladı ve baskı altında tuttu. Cumhuriyet aynı zamanda başta Kürt halkı olmak üzere ülkemiz halklarının ulusal demokratik hak ve özgürlüklerini inkar etti, yasakladı ve şiddet yoluyla ezdi.
AKP bugün kendi cumhuriyetini kurmakla meşgul. Eski cumhuriyetten ne kaldıysa tasfiye etmeye çalışıyor. Kendilerine Atatürkçü adını veren, düştüğümüz yerden daha geriye gidilmesine karşı direnen ve hatta AKP öncesine dönmeye çalışan güçlerin mücadelelerinde elbette haklı yanlar bulunuyor. Ancak Cumhuriyet adına elde kalanı savunmaya veya AKP öncesine dönmeye dayalı bir direniş, baştan kaybetmeye mahkum olacaktır. Faşizmin ve gericiliğin alt edilerek ülkemizin aydınlığa çıkarılması, sosyalizm yolunda devrimci ve halkçı bir cumhuriyet uğruna mücadeleyle mümkündür. Bu mücadelenin temel gücü emekçiler ve ezilenler olabilir. Bu mücadelenin başarıya ulaşabilmesi için anti-emperyalist sosyalist hareket, sol Kemalizm ve anti-emperyalist ezilen ulus yurtseverliği arasında ittifak gerekmektedir.
