Fransız burjuvazisinin desteklediği Emanuel Macron yeni bir krallık kurma hayaliyle iktidara geldi. Büyük burjuvazinin yanında memur ve beyaz yakalıların desteğini de yanına almıştı. Ancak çok kısa zamanda bu destekeğini kaybetmeye başladı. Cumhurbaşkanı gibi değil daha çok kral gibi her istediğini yapabileceği yanılgısına düştü. Oysa fransız halkı krallığı pek benimsemiyor ve kralların sonu da pek mutlu bitmedi Fransa da.
68 hareketlerinin ya da Türkiye’de ki Gezi hareketlerinin başlangıcına benzetilen Sarı Yelek eylemleri Macron’un politikalarını frenleyecek görünüyor.
Yoksulların daha yoksullaştığı Fransa da halk sokaklara çıktı. Sokağa çıkanlar bıçak kemiğe dayandı diyor. Çünkü Zenginler zenginleşmeye devam ederken ve vergileri kaçırırken hükümetin faturayı halka kesmesi isyanın başlangıcı oldu.
Önce yoksullara ödenen yardımlarda kesintiye gidildi, ardından sigaraya sürekli zamlar gelmeye başladı. Vergiden muaf olan emekli maaşlarında ki düzenlemeye son verilerek kesintiye gidildi. Bardağı taşıran son damla ise akaryakıta yapılan zamlar oldu. Güya çevre kirlililğine karşı yapıldığı iddia edilen bu zamları halk kabul etmedi. Birçok fransız işe araba ile gidip geliyor ve bu zamlar hayat koşullarının zorlaştığı dönemde isyana neden oldu.
Olaylar Nasıl Başladı?
Bir fransız kadının zamlara karşı imza kampanyası ile başladı. Ardından soförlerin arabalarında mecburi olan sarı yeleklerini giyip benzin istasyonlarını bloke etmesi ile devam etti. Sosyal medya üzerinden örgütlenen ve hiçbir parti ya da sendika ile bağlantısı olmayan protestocular 17 Kasım da Fransa çapında büyük gösteriler ve 2000’e yakın yerde bloke eylemleri ile dünya gündemine oturdu. Kesintisiz olarak küçük küçük ve farklı şekillerde devam eden eylemler 24 Kasım da Paris’te farklı bir boyut kazandı.
Binlerce gösterici Paris’in en işlek ve tarihi caddesi Champs-Eliysse’den Cumhurbaşkanlığı sarayına doğru yürüyüşe geçti. Ancak polisin saldırısı ve kitlenin karşılık vermesi ile çatışmaya döndü. Çatışmalar geç saatlere kadar devam ederken onlarca yaralı ve yüzün üstünde gözaltı olayı yaşandı.
Eylemlerin bu boyuta gelmesinde hükümetin büyük payı var. Sarı Yelek eylemleri genel olarak pasifist ve barışçıl boyuttayken Paris’te şiddet olaylarının yaşanması kafaları karıştırdı. Televizyonlar sürekli canlı yayında çatışmaları gösterdi. Polis bilinçli olarak çatışmaların uzaması ve devam etmesi için uğraştı. Kitlenin pasif duruma geçtiği her dönemde polis bilinçli olarak saldırıya geçti. Önce küçük bir grubun merkezinde olduğu çatışmalar polisin bu tavrı nedeniyle pasif olan kitleyi de harekete geçirdi. Hükümetin amacı pasifist ve barışıl eylemleri radikalleştirerek kitle desteğini azaltmak. 24 Kasım öncesi halkın eylemlere desteği yüzde 80 civarındaydı.
Eylemcilerin İdeolojik Durumu
Eylemler kendiliğinden ve hiçbir partinin insiyatifinde başlamadı. Hatta eylemciler kendilerinin hiçbir parti ya da sendika ile ilişkilendirilmesinide istemiyor. Ancak kırsal kesimlerde örgütlü olan Ulusal Birlik Partisi adlı sağcı parti destek verince ve olayların merkezini de kırsal bölgeler oluşturunca eylemlerin sağcılar tarafından organize edildiği kanısı oluştu. Bu durum ilk dönemler solcuların eylemlere katılımını zayıflattı. Ancak 17 Kasım ve sonrasında sol partilerde çağrı yapınca kitlenin sayısı da arttı.
Bununla birlikte hükümet kanadı ve ona bağlı yayın organları eylemleri ve olayları sürekli sağcı partiye yükleme derdinde. Bundaki amaç solcuların da olaylara katılmasını engelleyerek kitle desteğini zayıflatmak. Özelikle 24 Kasım da çatışmaların yaşandığı Paris te ki olayları sürekli sağcıların başlattığı ve onların önderlik ettiği dile getirildi. Bu durum ilk başlarda katılımı da düşürdü.
Bu eylemler şimdilik sadece zamlara karşı olmakla birlikte nereye varacağı ve neye evrileceği belli değil. Ancak bu durum Macron hükümetinin bir soraki seçimde kaybedeceğini gösteriyor. Sol partiler olaylara müdahale edip önderlik yapmazlarsa daha kötüsü sagcı Ulusal Birlik Partisinin iktidara gelmesine fayda sağlıyacak görünüyor.
Fransa/ Paris
